Чек да брцнам во ташнава: Да си жена во оваа земја, ич не е лесна работа
Боже колку се убави тиквите на пазар. Тоа е таа боја на зајдисонце. Во сите нијанси. 50 нијанси зајдисонце. Не ги сакам кога се издлабени, па кога на нив го има она страшно човече. Никогаш не сум го направила ова. Ниту пак некогаш ми стана јасно за таа ноќ на Вештерките. Многу отпор имам на сè што ја ремети човековата свесност и разум. На сè што е направено да си поигрува со човековата психа. Кога би се прашувала, ич, ама ич не би имала милост за никого кој ја истражува свесно човековата емоционална издржливост. Немам милост за вакви експерименти. Не се однесува ова баш толку на тиквата, ама таа ми е на „пик“ денеска.
Значи, ја сакам тиквата таква, каква што е. Мазна, портокалова, со совршен облик. И онаа големата округла, како Сонце на зајдисонце и онаа во облик на песочен часовник и онаа како женско извајано тело. Таква ја сакам. Најмногу ја сакам со цимет и мед, со мед и ореви, во пита со шеќер во прав. Не ја сакам издлабена и извитоперена. Точка.
Ајде, велат пазарџиите ова е последен воз. Уште малку. Милина ми е ценкањето. Еднаш во Истанбул на пазарот разбрав од еден стар-еснаф пазарџија, дека и ним им е милина ценкањето. Вели, ние во почетната цена го ставаме процентот предвиден за ценкање. И ако некој ни ја плати првата цена без ценкање, тогаш шубе ни е. Сме измамиле. А тоа не е добро. Пазарџиската карма е „опака“. За тие 20 денари, или 100 лири потоа може да се случи никој веќе да не ти влезе во дуќан.
Оттогаш се ценкам по сите пазари во светот. И кај нас, се разбира. И замисли за 100 денари си купив 5 килограми тиква.
Каква радост. А дома мириса на портокалова есен. Се пече тиква. Ми велат децава дека треба да напишат состав за слободата и дека не се сигурни што треба да напишат.
Си мислам како да им објаснам што е слобода, кога времињава се толку застрашувачко чудесни, а тие слободата ја доживуваат како нешто што само по себе им припаѓа. Нешто здраво за готово, нешто за што не мораш да се бориш и избориш. Да им беше мајка ми мајка, или татко ми татко, па да видам дали ќе им беше така лесна слободата.
Еве на пример, тоа што сте жена во оваа земја, ич не е лесна работа. Слободата ви е овде оспорувана на секој чекор. И во суд и на работа и во центар за социјална работа и ако директорот, односно особено ако директорот ви е исфрустриран идиот, кој порано не можел да влезе во „Булевар“ (скопска шема од времето), па сега лечи комплекси со пури и виски и розеви „Лакоста“ џемпери. Не стои тоа секому алоо. Мора да си дибидус мажјак за да облечеш розе боја, а да не си „виножитен“.
Значи овде за жени слобода „мало морген“. Освен ако не си од мојата сорта, па баш да ти е гајле што ќе рече тетката од социјално кога се разведуваш, а таа те мерка под око дали си добра мајка, или не. Оти ако си многу убава, или дотерана, се доведува во прашање твојот мајчински инстинкт. Дека таа, која изгледа како од кујна директно на работа да дошла е вистинската мајка нели?!
Или ако баш ти е гајле што директорот ти дава отказ, само затоа што зад него стои некој гигант, па му се може, а ти не си така слатко послушна.
Или ако баш ти е гајле што ќе рече комшивката кога се прибираш во ниедно време.
Значи вака: слобода е кога можеш да имаш дечко, или девојка, или и едно и друго. Слобода е кога можеш да облечеш што сакаш, да играш боса у кафана, на дожд, да имаш деца, да немаш деца, да бидеш тоа што си, а со тоа никого да не загрозуваш.
Слобода е кога можеш да кажеш јасно и гласно сè што ти лежи на душата…ама за ова можете малце и да се воздржите - им велам. Ако нешто многу ве мачи и ве тера да го кажете, а знаете дека тоа не е баш за кажување, тогаш кажете ѝ на мајка. Јас ќе бидам таа дупка, која овчарот ја ископа за да ѝ каже дека царот Тројан има козји уши.
Слободни сте да се занимавате со која било работа, дури и ако ви се чини дека таа работа не е за жени. Значи биди пилот, пожарникар, багериста, ако сакаш, само немој да се откажуваш, затоа што таа работа не е е во машки род. Значи биди пилот, ако ти се сака. Пожарникарка. На пример. А?! Биди, па што!
Слобода е кога можеш да си заминеш, кога ќе посакаш од било каде, или од било кого. Од човек, од работа, од пријател. Сè е тоа слобода. Слобода е и кога не мораш да трпиш никого и за ништо, туку само го пратиш своето светло и ги вклучуваш сопствените мотори на турбо.
Слобода е нему, или нејзе да ѝ кажеш сè што ти смета и да дадеш две три шанси, бидејќи сите во животот грешиме.
Не се враќај назад никогаш, особено не кај оние кои ти наместиле сопка. Ако некогаш се сопнеш на нечија нога, само стани, истреси ја прашината од коленото, заврзи ги врвките и запамти му го лицето. За да можеш следниот пат да препознаеш исто такво.
Слободно патувај, оди види го светот. Тоа никој не смее да ти го забрани. Оди некаде за да видиш како изгледа да се валкаш по слободата како по бел, недопрен снег. Оди таму, бидејќи овде нема да остане ништо. Нит музеи, нит дрва, нити птици, нити театар, нити саглам концерти. Ништо. Овде ќе останат само левите и десните со разголени певаљки и ријалити шоуа помеѓу нив и послушни партиски војници кои ќе седат на бироа и ќе заокружуваат ливчиња.
За жал морам да ви кажам дека сè она на што ве учевме ќе биде срамнето со багер и нема да има ништо.
А слобода е да живееш, онака како што ве воспитував. Да бидеш тоа што си, да правиш тоа што сакаш, да не загрозуваш никого, да пееш, да играш, да уживаш.
Ете ви текст за слобода.
Ама мамо, ние требаше да пишуваме за слободата по Втората светска војна.
Ахаааа… е па тоа ќе мора да го изгуглате.
Колумната може да ја слушате во аудио-верзија во продолжение:
За Женски Магазин, Тања Трајковска
