Нина ги изгуби таткото и братот поради суицид-Потресната приказна ја преточи во уметност и мотивација-да помогне

Фотографката, која се обидува да ја дестигматизира темата за самоубиство со својата изложба, се присетува на околностите под кои си пресудиле нејзиниот татко и брат и признава дека понекогаш размислувала за тоа во раната младост.

- Јас сум битие кое се најде на Земјата и кое се обидува да му пристапи на животот колку што може искрено. Понекогаш успевам, понекогаш не. Верувам во љубов - вака се опишува фотографката Нина Ѓурчевиќ (41), автор на изложбата „Одлучна“, која обработува прилично контроверзна тема - самоубиство. Изложбата, која ќе биде изложена во галеријата Крањар во Загреб до 10 април, беше создадена како реакција на уметничката на две самоубиства во нејзиното семејство - во 2001 година го загуби татка си, а единаесет години подоцна и нејзиниот брат. После тоа, Нина прикажа девет лица кои се обиделе да се самоубијат и не успеале, а фотографиите - кои се придружени со нејзин текст - се направени на местата на нивните неуспешни обиди. Изложени се и два автопортрета, направени на местата за самоубиства на нејзиниот татко и брат.

- Поминав две години размислувајќи како да ја раскажам оваа приказна, а уште две ми требаа да најдам учесници, луѓе кои се доволно отворени и храбри да ја споделат својата приказна со другите. Беше доста тешко токму поради стигмата што го придружува самоубиството. Темата е непожелна, а луѓето се учат да ги кријат своите искуства заради осудата на околината. Ги најдов испрашувајќи ги моите пријатели, и сите луѓе на кои ќе наидев на патот - вели Нина, чиј татко сам си пресудил како последица на ПТСП, од кој заболел како учесник во Татковинската војна. Иако била свесна за неговите проблеми, сепак била изненадена и погодена од таа смрт: тие биле блиски, вели таа, и покрај фактот што тој честопати не бил присутен. Заедно оделе на риболов и обајцата сакале коњи и јавање.

- Доцна реагирав на смртта на татко ми ... дури следниот ден станав свесна дека повеќе немам татко и дека повеќе нема да го видам. Колку е поблизу лицето до вас, толку е потешка и покомплицирана работата: ми се чинеше дека ја прифатив таа загуба брзо, но всушност жалев долго време. Дојдов на погребот облечена во светлосини панталони и маица, и иако стоев покрај мајка ми, некои луѓе ме избегнуваа во изразувањето сочувство затоа што им беше чудно што не сум во црно. Наместо грутка земја, фрлив бајадера во гробот затоа што сакаше слатки - се сеќава Нина. Со мојот брат, сè беше многу посложено. Три години постар, генијалец со коефициент на интелигенција 163, креативен, фантастичен карикатурист, танчер, спортист кој освои медали, но емотивно потполно нестабилен.

Го најде својот мир

- Тој нè злоупотребуваше психички и емоционално, имаше агресивни испади, се однесуваше манипулативно и постојано беше лут - вели Нина. Иако примаше психолошка помош, па дури и тоа што таа и нејзината мајка оделе на семејни терапии, ништо не помогнало. Последните две години од животот ги помина како бездомник затоа што сам избра таков живот, а по бесконечни обиди да му помогне, Нина се откажала. 

- Тој беше пронајден мртов една летна ноќ во паркот Рибњак. Му пресуди комбинација на алкохол и апчиња, а јас отидов да го идентификувам. Знаев дека нема да најде некаков одржлив модел на живот, затоа ме увери помислата дека сега е мирен. Настрана големата тага од сознанието дека тој не можел да живее поинаку, неговата смрт донесе, ако можам да кажам така, одредена доза на олеснување. Заради него и заради нас - вели Нина Ѓурчевиќ, додавајќи дека во раната младост понекогаш помислувала на самоубиство, но денес е свесна дека никогаш не би го сторила тоа затоа што едноставно не е таков тип.

- Ми помогна што почнав да го менувам своето искуство за себе и за светот, што сфатив дека не можам да ги менувам околностите, туку само себе. Читав многу и барав одговори во книгите и заклучив дека основата на сè е само љубовта спрема себе- продолжува Нина, додавајќи дека и е бесконечно благодарна на својата мајка за разбирањето и љубовта што и ја дава.

„Мајка ми е храбра”, вели таа, “се справува со многу тешки работи и сè уште е тука. Ја сакам и почитувам, а овие искуства не зближија уште повеќе. Не сакам да зборувам за нејзината приказна затоа што знам дека таа не го сака тоа, па затоа никаде не спомнувам семејни имиња. Но, таа разбира зошто го правам ова, иако и е тешко затоа што со овој проект будам болни и тешки спомени и за неа. Целта на изложбата на Нина, вели таа, е да се дестигматизира самоубиството и нејзината желба да придонесе за нашето разбирање на проблемот. - Ние сме општество кое не ја почитува различноста, се срами, контролира, не знае како да зборува за своите чувства и осудува - вели фотографката. - Проблемот со самоубиството не се разликува од многу други проблеми и стигми со кои се соочуваме. Затоа ми се чини дека овој проект е исто така критика на општеството, обид за зголемување на разбирањето, повикување на соочување со себеси, но и еден од повиците на општеството за промена на сопствените парадигми.

Фактори на ризик

Фактори на ризик за самоубиство се сметаат за висока вознемиреност, слаба дружељубивост, импулсивност и сомневање. Ова, се разбира, не значи дека секоја личност која се чувствува на овој начин ќе се обиде да си го одземе животот. Иако денес се намалува бројот на самоубиства, статистичките податоци се во прилог на жените - тие се обидуваат почесто, но поретко се самоубиваат. Факторите што влијаат на ова се различни - психолошки, социолошки, па дури и генетски. Разликуваме помеѓу непосредни самоубиства поради моментална состојба кои обично се планираат и честопати се поврзани со ментални нарушувања (депресија, шизофренија, нарушување на личноста) и индиректни самоубиства кои имаат надворешни причини, најчесто семеен проблем или работа. Најризични професии порано беа новинарите и лекарите, а денес, покрај нив, во оваа група спаѓаат и гробари и менаџери чија работа е крајно стресна. Луѓето не сакаат да зборуваат за самоубиство и тоа отсекогаш била табу тема, како и болестите. Затоа ја гледам потребата на уметничката, која имаше две такви трагедии во нејзиното блиско семејство, да зборува за сè преку изложба за самоубиство, како нејзин начин да се справи со таа траума. Никогаш не е доволно да се нагласи колку е важно и потребно да се зборува за овој проблем. Клучно е да побарате стручна помош, да учествувате во социјалниот живот, да разговарате со пријателите, да се дружите и да бидете дел од група, рекла Д-р сц. Лилиjана Моро, психијатар и психотерапевт, член на Институтот за анализа на групи во Загреб.

Извор: gloria.rs

ФОто: Фејсбук