Се викам Невена, ќе ви раскажам како мајка ми нè хранеше пет деца со векна леб

Имам само една фотографија од моето детство.

Со сестра ми и браќата, стојам покрај куќичката на Џеки, која мојот сосед ја направи од летви тоа утро набрзина, бидејќи одеднаш стана студено, па да не ни замрзне Џеки.
За нас беше важно да се сликаме токму таму, бидејќи врескавме од возбуда кога Џеки одбра да ја протне муцката, од сите порти на улицата, баш во нашата. Мама, иако се плашеше од кучиња, дозволи да го чуваме, затоа што нашата радост и е најважна. Така велеше секогаш. Затоа често плачеше, бидејќи мислеше дека сме тажни и гладни, а коските ни се гледаат. И дека Џеки ќе биде гладен со нас.

Да ја погледнеше таа фотографија малку подобро, ќе видеше пет среќни деца, секое потпрено едно на друго. Нашите панталони се малку излитени на колена, но сепак, не излегуваат коски, особено не од глад.

Јас имам седум години, Марија има девет, Бранко има 11 години, Милош е 14 и Никола три години.

Јас се викам Невена и најмногу ми се допаѓа топлиот леб на мајка ми. Го меси секое утро околу седум и го остава да стои во сината вангла, покривајќи го со крпа и ни вели: „Не трчајте таму, оставете убаво да нарасне“.

Не разбирав каква врска има трчањето со замесениот леб, но бидејќи секогаш беше толку вкусен и крцкав, никој не се осмелуваше да помине покрај покриената вангла. Седевме на каучот и чекавме мама да влезе во куќата со тенџерето со млеко. Немавме телевизор, па затоа често игравме глуви телефони. Вчера, Никола го повтори зборот „струја“ како „чичко“. Тој е сè уште мал, но не сакаме да го исклучуваме од играта. Ние сме тим. Ние шестмина. Мама сака кога го зборуваме тоа. Некогаш плаче поради тоа, понекогаш се смее. Всушност, не се смее, само се насмевнува. Таа веќе долго време не се смее, откако тато замина со поздрав и ветување: „Ќе заработам доволно“ и повеќе не се врати.

Знам дека тато нема да се врати, иако мама честопати ни кажува дека мора да работи напорно за да заработи многу, многу пари за да ни купи нова облека, патики, училишни торби, велосипед, да го закрпи покривот на куќата и да ги смени прозорците.

Никој од петмината не чувствуваше дека нешто му недостасува, освен тато и.. смеењето на мама.
Ќебето заглавено во прозорците е да сопира ладен воздух, да не замрзнуваме. Патиките се стари, наследуваме едни од други, но нашите нозе се суви, можеме да трчаме во нив. Носиме книги во торби, ќеси, не знам што е важно да биде нова училишна чанта, важно ми е да имам книги од кои учам, бидејќи сакам да учам. Важно ми е ништо да не ја боли мајка ми, да е насмеана и горда на нас. И да пее кога ќе меси леб.

Сакам кога ќе го подели тестото на пет дела со рацете, а потоа тивко ни вели: Ајде деца, бакнете го лебот, заблагодарете се, за да можеме да јадеме убаво. И тогаш јадеме убаво и во тишина. Сè што може да се слушне е нишалото на ѕидниот часовник и како Џеки ја брка мачката.

Спиеме како сардини во кревет што се пушта, легнуваме едни покрај други и потоа фрламе дебел јорган над нашите тела како некој голем бран за да не преплави. Прстите на Милош се откриени затоа што е висок, па само тој треба да ги облече чорапите. Мама му ја раскажува приказната на Никола да заспие подобро, тој е сè уште мал, а потоа сите ја слушаме. Никогаш не ни ја раскажува до крај, бидејќи Никола прв заспива, а Црвенкапа уште не стигнала ниту до нејзината баба.
Додека спијам до неа, нежно ја бакнувам по главата и ја галам по кратката коса. Понекогаш го чувствувам нејзиното чукање на срцето кога ќе ги потпрам градите на нејзините ребра. Тогаш и јас како неа би плачела и би се смеела, од среќа, затоа што баш таа е нашата мајка.

Иако честопати беше загрижена дека не ни дава многу храна и дека ќе „умреме неухранети“, денес, на 25-годишна возраст, се хранам со најважните лекции што родителот може да им ги одржи на своите деца. Воопшто не ми е важно колку јадам, но што јадам и дали нешто ме јаде.
Парче леб за кое секогаш се заблагодарувам, иако рацете на мајка ми повеќе не месат, ме задоволува подобро од кој било ручек во ресторан што сега можам да го платам.

Благодарноста е важна, нè научи мајка ни, таа сигурно ќе не одржи во живот.

Важно е да не брзате околу ванглата со измешан леб, туку стрпливо да чекате да дојде времето и да ја тргнете крпата од неа. Таа нè научи на трпеливост. Среќен е човекот кој како дете научил дека не може да стори сé во моментот.

Тоа плачење е исто така важно, колку и да бев тажна поради неа. Така душата се прочистува, солзите го носат целото гниење што го боде телото.

Важно е да се прифати вистината, како што рече мајка ми едно утро среде двор, покрај куќата на Џеки: „Деца, татко ви очигледно нема да се врати. Можеби немаме нови прозорци и побогата маса, но се имаме едни со други, ние сме тим “. Никогаш не сме ја виделе толку горда и одлучна. Кога ќе си ја признаете вистината, половина товар паѓа од вашите рамена. Оттогаш, мајка ми почна да се смее сè почесто.

Важно е да имате тим, не мора да има шест лица, може да бидат двајца, но важно е да имате на кого да се потпрете, и некој да се потпре на вас. Тоа е среќа.

Имам спомени што ги јадам, најчесто со леб што сепак сакам да го кршам со раце и да додавам малку сол. Имам сестра и тројца браќа, тие се мој Кинески ѕид, не можам да паднам. Имам солза во окото и насмевка на лицето секогаш кога ќе се сетам на мајка ми и нејзините нежни раце, и, Црвенкапа која никогаш не стигна до волкот да ја изеде, таа е добро. Сè уште го чувствувам студот на моето тело подвиткан под јорган. Имам сеќавања на несмасниот Џеки што мајка ми го хранеше од далечина, секогаш заобиколувајќи ја неговата куќа со метри.

И имам верба, тоа е најважно, дека хармонијата и љубовта можат да го нахранат човекот дури и кога фрижидерот не е полн, дека може да му биде топло, дури и без добри прозорци, дека може да расте како тесто ако има такви што трпеливо го чекаат и не брзаат, но го почитуваат неговиот раст.

Би сакала мајка ми да може да види какви луѓе станавме и како фотографијата покрај куќата на Џеки го краси домот на секој од нас како икона.