Женски Магазин тема: Дали е штетна конзервираната храна
нутриционист Сашко Дрвошански[/caption]
Женски Магазин Дали конзервансите се штетни?
Сашко Дрвошански Ова е едно комплексно прашање за кое постојат доста шпекулации и многу заблуди кај населението, односно прашање за кое не треба да се генерализира одговорот. Затоа, јас ќе се обидам да дадам еден малку подолг одговор со цел да разјасниме дел од заблудите.
Конзервансите се дел од прехрамбените адитиви, кои се супстанци со познат хемиски состав, а се додаваат во храната за да ги подобрат нејзините својства (сензорни својства, конзистенција и во случајот на конзервансите, да го спречат хемиското и микробиолошко расипување на храната). Конзервансите овозможуваат да се зголеми начинот и рокот на употреба на некоја храна и човекот ги користи од многу одамна. Некогаш тоа било солењето на храната, природната ферментација, сушењето (дехидрирањето) и други методи со кои на природен начин се конзервирала храната. Денес, исто така, се користат различни начини на конзервирање на храната како ладење и замрзнување, сушење (дехидрирање), чадење, термичка обработка (варење, бланширање, пастеризација и стерилизација), други посовремени методи како примена на модифицирана атмосвера на пакување на храната, или методи при кои се додаваат специјални адитиви кои спречуваат микробиолошко загадување или хемиска деградација на храната, уништување на бојата, вкусот итн. Конзервансите можат да имаат природно потекло, да се синтетизирани но со состав идентичен на природните или да се вештачки (супстанци кои не можат да се најдат во природата). Она што народот го подразбира како додавање на конзерванси во храната е додавањето на нитрати и нитрити, бензоати, сорбати, пропионска киселина и други соединенија.
Женски Магазин На кој начин е регулирано конзервирањето во земјава? Кој е одговорен за исправноста во врска со конзервираната храна? Сигурни ли сме дека не внесуваме токсини со овој вид храна?
Сашко Дрвошански Регулативата за безбедноста на храната во нашата земја е надлежност на Агенцијата за храна на РМ, а постои во примена и „Правилник за адитиви кои може да се употребуваат во храната“ кој е, односно треба да биде во согласност со регулативата на ЕУ. Таа е донесена врз основа на многу испитувања кои утврдуваат максимално дозволени концентрации на даден адитив, конзерванс кои треба да бидат безбедни за здравјето на човекот. Се определува дозволена дневна доза, која наводно човек ќе може да ја внесува целиот свој живот без да има последици по здравјето и која е многу (пример 100 пати) помала од дозата која е штетна. За појасно означување на адитивите и конзервансите и класификација на нивната токсичност во 1980 година е воведен системот на „Е“ класификација.
За тоа дали постои редовна контрола и на кој начин се врши проверката и контролата на нашите производители јас не можам да одговорам. Постои јасна и строга регулатива за дозволена употреба на адитивите или конзервансите, но постојат и фактите дека во голема мера тие адитиви како супстанци се потврдени како токсични и штетни. Затоа тука се отвараат и прашањата дали и колку човек потенцијално може да внесе еден таков токсичен конзерванс преку прекумерен внес и комбинирање на повеќе различни продукти кои го содржат, за време на многу долг период (иако дозволените дози треба да се далеку пониски од штетните), дали постои и каква е итеракцијата на сите тие конзерванси внатре во нашиот организам, дали нарушувањето на одредени физиолошки состојби и одредени болести различно влијаат на способноста човековиот организам да ги метаболизира ваквите токсини и др. Науката денес континуирано открива и потврдува нови токсични дејства на адитиви кои се во употреба од одамна. Сметам дека се потребни сериозни метастудии и анализи на големи примероци од популации за консумацијата на вакви адитиви во долг временски период, 1-2 децении и повеќе, во услови на и така голема токсична оптовареност на човековиот организам од страна на животната средина, така што мислам дека оправдани се прашањата и можеби сомнежот кај граѓаните по ова прашање.
Дополнително, убаво е да напоменам дека како додатоци, но не како конзерванси, можеби и во поголема употреба, се и вештачките бои и вештачките засладувачи (аспартамот, цикламатите и други) за кои науката денес јасно го има потврдено штетното дејство.
Женски Магазин Колку со нив може да се сочуваат хранливите вредности на храната?
Сашко Дрвошански Како што напоменав, конзервансите овозможуваат да се зголеми начинот и рокот на употреба на некоја храна, но и подобрување или задржување на одредени хранливи состојки и одредени својства на храната. Тоа е нивната функција и од тој аспект се дозволува и оправдува нивната примена. На пример, со додавањето на одреден конзерванс се спречува процесот на оксидација на мастите (масните киселини) во храната, при кој тие ја менуваат хемиската структура и како такви не се добри или искористливи во организмот. Или со додавање на конзерванс се спречуваат микробиолошки или природни ензимски процеси на деградација, разложување на хранливите состојки во храната и со самото тоа се овозможува задржување на хранливите состојки на подолг рок. Значи во основа хранливите состојки во конзервираната храна можат и треба да бидат задржани, но тоа зависи од самиот процес на конзервирање и додавање на конзерванси како адитиви. Некои хранливи состојки и се губат, или нивната концентрација се намалува, но некои процеси дури и овозможуваат повисока концентрација на одредени нутриенти во дадена храна.
За Женски Магазин, Вики Чадиковска
