Кај малите деца често гледаме многу жива игра која вклучува многу физички контакт, превртување, симулирање на „борба“ како и можност – „како да“ станат суперхерои кои се силни и целосно ја контролираат ситуацијата. Ова правило се јавува кај сите деца, а во просек повеќе кај момчиња отколку кај девојчиња.
Татковците го прават тоа со децата на таков поактивен, пожив начин, во однос на мајките. Понекогаш се јавува загриженоста дали таквата игра кај децата ќе поттикне поголема атрактивност и дали таквиот начин на интеракција станува нешто што детето вообичаено го прави. Исто така, дел од родителите и експертите се загрижени поради влијанието на агресивните содржини кои децата можат да ги видат, при копирањето од разни медиумски содржини, како цртани, филмови, игри …
Играта е главен начин на учење на детето, иако најчесто таа подразбира нешто што е лесно и всушност споредно во однос на важни работи и „вистинско“ учење. Сепак современа невронаука ни потврдува дека играта е многу повеќе и претставува еден од вродените начини на кој функционира детскиот мозок и главен начин на учење на детето.
Значи, играта е биолошки втемелен инстинкт кој не се јавува само кај луѓе, туку и кај сите цицачи.
Важна за социјализација и емоционален развој
Колку повеќе децата си играат, подготвени се за возрасен живот, бидејќи играта поттикнува целокупен развој. Секако, кај децата играта е многу посложена и освен вакви физички, активни игри кои гледаме дека се биолошки втемелени и помеѓу останатото поттикнуваат моторички развој, кај децата помеѓу 2 и 3 година се јавува и симболичка игра, која има пресудна улога еднаква за развој на когнитивни функции, како интелигенција, внимание, работно памтење, вештина на организирање, планирање и самоконтрола, фантазија и креативност, а пресудна е и за емоционален и социјален развој.
Знаат ли децата да го разликуваат светот на фантазијата и реалноста?
Кај децата разликата помеѓу реалноста и фантазијата е послаба во однос на онаа кај возрасните, но повеќето деца многу брзо ја научат разликата помеѓу „како да“ игра и светот на фантазија и оној реален. Во тоа им е важно и водството на нас возрасните кои во тоа ќе им даваме поддршка и граници, на пример на начин да му се каже на детето „ова не е игра“.
Поттикнува ли агресивната игра вистинска агресивност?
Како што претходно спомнавме, облиците на жива, помалку груба игра која вклучува многу физички контакт е биолошки важна. Исто така, децата често си играат и таканаречени „агресивни теми“, како војна и разни судири во кои неретко некој умре, па оживее па повторно умре. Таквата игра е важна дека децата научиле да го регулираат чувството на лутина и агресивност и не предизвикува зголемена агресивност во реалниот живот. Токму спротивно-овозможува изразување и отпуштање на сите тие чувства, учење на регулација и самоконтрола и со самото тоа помала зачестеност на агресивно однесување во реалните контакти. Децата навистина внимаваат едно на друго, посебно ако им се објасни дека тоа „како да игра“ и многу добро разликува вистинска агресивност од онаа покажана во играта, добро се чувствуваат, смеат и забавуваат. Додуша, понекогаш се случува да не се совршено контролирани и дека чувствата брзо ги преплават, па може да дојде до некој груб удар и солзи, но важен е мотивот во подлогата – дали се работи за игра во реалната агресивност и тие брзо ја поминат и ги учат децата дека тој конкретен потег бил преинтензивен.
Влијание на агресивни медиумски содржини
Но она на што децата навистина се изложени навистина има значајно влијание на нив. Влијанието на агресивни содржини е добро документирано и утврдено со бројни истражувања – агресивни цртани, видеоигри, филмови и „онлајн“ содржини, посебно кога децата ги гледаат во преголема мера, поврзани се со високо ниво на агресија, емоционални и потешкотии во однесувањето. Иако децата ги привлекуваат, таквите содржини се застрашувачки и поврзани со големо ниво на несигурност, анксиозност и стравови, раздразливост, зголемена агресивност и отпор, слабо внимание, памтење и можност на учење.
Поради тоа е исклучително важно да се има увид во што и колку децата гледаат и одговорност е на возрасните во тоа подрачје да бидат соодветна поддршка и водство на детето. Тоа не значи дека на децата треба да им се укинат сите цртани или медиумска содржина во која се појавува каква било назнака на агресија. Освен што тоа не е ниту можно, не е ниту добро бидејќи децата сепак мора да имаат одредено искуство со таа содржина за да знаат да се носат со неа. Затоа е важно да се биде со нив, да се коментира со нив што се случува но истовремено да се води грижа за тоа што е за децата период на неприфатливо и временски премногу.
Кога треба да се загрижите?
Сепак постојат моменти кои би можеле да ни укажат на појава или постоење на проблеми:
Агресивна игра или игра на суперхерој е доминантна детска активност
Интересите на детето се намалени и не си игра
Детето не е во состојба да разликува игра од реалност, ниту однос кон авторитетите, внимание, учење или физички функции – спиење, јадење, извршување нужда
Тогаш или во случај на некои други родителски грижи е потребно да се обратат на детски психолог кој во пракса работи со деца и семејства, како терапевт за игра
