Познатиот доктор Рајовиќ со порака што сите родители мора да ја слушнат: Современите мајки и татковци ќе се фатат за глава
Во новата епизода на емисијата „Живот во рамнотежа: Разговори со душата“ на авторката и водителка Бебе Драгиќ, гостин беше познатиот доктор Ранко Рајовиќ, кој отвори многу важни теми за воспитувањето и развојот на децата. Тој ги посочи предизвиците на денешниот начин на живот и проблемот со прекумерната употреба на мобилните телефони и последиците што тие можат да ги имаат врз децата и возрасните.
Познатиот доктор им порача на родителите дека за да ги заштитат своите деца мора секогаш да бидат чекор понапред од нив. Со импресивно знаење и полни примери од животот, овој специјалист по интерна медицина, магистер по неврофизиологија и доктор на спортски науки ја едуцираше публиката и даваше совети кои дефинитивно треба да се следат.
На прашањето дали процесот на учење да зборува или оди е покомплексен кај детето, д-р Рајовиќ рече:
„Одењето е прво бидејќи детето оди кога започнува миелинизацијата. Првите патишта најблиску до мозокот се за видот. Од 12-те неврони на кранијалните нерви, четири се наменети за видот. Тоа е првиот процес кој започнува кога бебето гледа лево-десно. Бидејќи импулсот за развој на мозокот и миелинот е движењето. Живите суштества кои не се движат се растенија, тие немаат неврони. Невроните имаат живи суштества кои се движат. Да се преведе, мозокот се развива преку движење...“
Во врска со движењето, тој додаде:
„Нашите деца дури и не одат, кога зборуваме за движење, но ги носат рацете нагоре, надолу, се вртат, скокаат, одат, трчаат. Да не помисли некој дека движењето е само одење. Но, нашите деца обично се движат и одат послабо. Имаме родители кои користат колички до две, па и три години. Во Италија стандардот е веќе до пет! Што е количка за дете кога веќе знае да оди на две години, има импулс за развој на мозокот. А потоа кога ќе ги прашам родителите што ќе им треба за количка до четири-пет години, обично ми велат „плативме 500, 600 евра“.
„Треба да разбереме како се развива мозокот.“
Тој продолжи на темата лазење, како ништо нема да му се случи на детето ако допре нешто на подот:
„Не треба да биде на валкан под, туку во стан каде што се води хигиена, па нека лази. Единствениот совет за родителите, направете територија за детето да лази...Првиот развој е нераскинлива врска со движењето...“
Ако нема контрола, телефоните за децата стануваат штетни
Во напорните времиња во кои живееме, понекогаш се чини дека некои родители немаат многу трпение за своите деца и полесно им е да им дадат мобилни телефони. Децата често поминуваат многу време на социјалните мрежи и воопшто на мобилните телефони. Лекарот ја изрази својата загриженост за тоа како да се справи со негирање на децата да користат мобилни телефони без да бидат исфрлени од нивните врсници.
„Мислам дека тоа ќе биде сѐ поголем и поголем проблем. Сѐ повеќе деца имаат мобилни телефони, родителите изгледа не слушаат. Ако нема контрола тогаш телефонот станува штетен и децата немаат контрола. Родителите мора да сфатат дека треба да направат одредена временска контрола и ограничување“, вели познатиот доктор.
Тој објасни дека кога децата го земааттелефонот, чувствуваат исчекување, допамин, кој е важен невротрансмитер, а кога ќе научат нешто ново, тие се среќни бидејќи се активираат хормоните на среќата. Лекарот ги советува родителите да не ги пуштаат децата да го користат телефонот два часа пред спиење. Тој совет може да биде совет и за нив самите.
„Мораме да разбереме дека детето не гледа и дека ние сме моделот. Ако имате мало дете од три или четири години, не користете многу телефони и компјутери, туку читајте книги и сликовници. Ним им треба малку од нашето време, да ги измијат садовите со мама, да ја измијат колата со тато, да спремат салата за ручек...“, изјави д-р Рајовиќ.
А за тоа како да им пристапиме на тинејџерите, тој додаде:
„Постарите деца веќе толку многу влегоа во тој свет. Живеат на социјалните мрежи....социјалните мрежи ги имаме како нова појава и тоа е штетно...“
„Детето ако постави клип на Јутјуб, очекува пофалби затоа што мозокот сака пофалби“, рече Рајовиќ и објасни зошто е тоа така:
„Кога детето оди, кој прв го фали? Мајките и татковците. Кога правиме нешто добро, мајките и татковците не фалат. Тоа значи дека правиме нешто добро и сме среќни. Како што расте детето, добива пофалби од своите врсници...“
Проблемот со насилството од врсниците не е до децата туку до родителите
Докторот ја отвори важната тема за насилството од врсниците и објасни како тоа настанува:
„Ако дете во петто одделение сади рози, ги полева секој ден и прави видеа за YouTube, колку лајкови ќе добие, само од мама и баба? Ако направи нешто лошо ќе добие 50 или 100 лајкови и што мисли детето? Па тоа е тоа! Се чувствува добро затоа што мозокот добива пофалби. Мозокот често не залажува бидејќи има механизми кои се секогаш исти. Дете гледа дека има 50, 100 лајкови, па што се случува? Ставаат негативни работи на You Tube, па гледаат дека добиваат кога некого понижуваат. И сега имаме зголемување на врсничкото насилство. Врсничко насилство отсекогаш имало...денес е сурово, гледаат да понижуваат, повредуваат човек, исмејуваат...“
Тој продолжи на сериозна тема:
„Срамот е најлошата негативна емоција, луѓето се убиваат поради тоа. Не можеме да направиме детето да се чувствува засрамено што некој мислел дека го направил тоа поради лајкови. Но, тогаш проблемот не се нашите деца... тоа се родителите. Не може родителот да му дозволи на детето да прави такви работи“.
Детето треба да биде дел, а не центар на семејството
За тоа како да се контролираат децата, а притоа да не се навлегува во нивната приватност, д-р Рајовиќ рече дека постојат контролни програми за да можат родителите да видат каде е детето и какви програми користи на својот телефон. Сепак, тој додаде дека децата го хакираат и потоа зборуваат на YouTube за тоа како да ги пробијат родителските блокови.
„Мој совет е ИТ наставниците да одржуваат состанок за родителите еднаш на секои три месеци, за да ги подучат родителите бидејќи децата учат побрзо од нас. Мораме да бидеме чекор понапред од нив – да ги спасиме“, рече познатиот доктор и продолжи на темата телефон:
„Она што сега го знаеме од невронауката е дека децата кои многу гледаат во телефонот имаат намален хипокампус, а оние кои не се движат имаат намалени базални ганглии. И хипокампусот ќе ја создаде амигдалата, центарот за контрола на емоциите. Ако им дозволиме да намалат некои делови од мозокот, не знаеме какви ќе бидат последиците“.
„Родителите денес ги исполнуваат своите желби на своето дете...не можеме да покажеме љубов со тоа што ќе му купиме што ќе посака. Тие се центарот на семејството...детето се чувствува многу важно. Детето мора да биде дел од семејството, а не центар на семејството и тука грешиме“, заклучи докторот.
Извор: жена.блиц.рс
