Зошто срцето ни чука кога се разбудиме и не можеме да заспиеме кога ни „паѓа главата“: Д-р Раичевиќ за проблемите кои се кријат зад ова
Проф. д-р Ранко Раичевиќ, претседател на Здружението на невролози на Србија за проблемите со спиењето зборуваше во утринската програма на ТВ Прва.
Несоницата, „гледањето во таванот“, потоа будењето сред ноќ или предвреме, е исто толку штетно како и деновите кога „преспиеме“, го одложуваме будилникот и остануваме во кревет подолго отколку што треба.
Професорот др. Раичевиќ го коментираше истражувањето во кое учесниците спиеле во лабораторија, со две времиња на будење. Некои денови би им најавиле дека ќе станат во шест, други денови знаеја дека ќе се разбудат дури во девет часот. Дури и во деновите кога требаше да станат порано, нивото на хормонот за стрес веќе беше високо во 4.30, како да чекаа да се разбудат. Во деновите кога станувале подоцна, немале покачени хормони на стрес, но се буделе повеќе поспани.
„Природата ја направи нашата архитектоника на сон, постојат хормони кои го регулираат прецизниот систем ноќ-ден, а мозокот постојано врши абнормална активност. Мозокот е еден процент од нашата телесна тежина, но троши две третини од гликоза и една петтина на протокот на крв. Архитектурата му дозволува да се смири, па ги извршува само функциите на зачувување на животот - дишење, работа на срцето и бубрезите...Но, не му дозволуваме да мирува поради модерниот начин на живот, мозокот треба да одмара непрекинато шест или седум часа, не подолго од осум, бидејќи истражувањата покажаа дека премногу сон е штетно. Нарушувањата на сонот, без разлика дали се премногу долго, премногу кратко или периодично, се фактори на ризик за срцеви и мозочни заболувања, како и ненадејна смрт од овие болести“, рече неврологот Раичевиќ.„Во таа студија, на луѓето им здодеа да спијат пократко и си направиле исчекување на рано будење.
А во деновите кога беше „лесно ќе“, бидејќи се станувало во девет, тие спиеле подолго, но тој сон не бил квалитетен. „Преспиваа“, беа уморни и им беа нарушени хормоните. Мозокот не мирува и навистина е подобро да се биде на долната граница на спиење отколку да се претера“.Попладневната дремка е можност за многумина кои не спиеле доволно во текот на ноќта да се наспијат уште малку, но неврологот Раичевиќ предупредува дека таа не смее да трае подолго од половина час. Кога станува збор за легнување, донекаде ќе зависи од тоа што правиме.
Идеално е да се оди на спиење околу 22 часот, но ако мозокот се занимава со високоумни активности, ако е бомбардиран со информации, потребно е подолго време за да можеме воопшто да заспиеме. Не ја занемарувам физичката работа, и таа влијае на спиењето. Не секој сон е адекватен, сонот има РЕМ и неРЕМ фази, за да не ги мачиме гледачите со детали сега, секој од нив треба целосно да го поминеме во единица време. И без прекин. A не од неколку пати да спиеме осум часа, тоа е најлошата варијанта, спиевме но не поминавме ниту една фаза до крај. Тоа е исто како да го вклучуваме и исклучуваме некој, ресетирањето не е адекватно, нема време правилно да го исклучиме, а ние пак го вклучуваме. За жал, ние го живееме тој живот“, рече професорот.
Многумина ќе се најдат во реченицата „Многу сум уморен, но не можам да спијам, мозокот не ми се исклучи“. Докторот објаснува зошто не можеме да заспиеме дури и кога „паѓаме од нозе“ од умор.
Гледајте вака. Мозокот има голем број на 'фиоки' и прима милиони различни информации. И во еден момент има повеќе информации од фиока и мозокот бара каде да ги спакува. Затоа не можеме да спиеме затоа што мозокот, како и секој инструмент, мора да работи правилно. Колоквијално кажано, ќе почнеме да се будиме“, рече тој, наведувајќи го примерот кога децата следат „милион работи одеднаш:
„Децата имаат целосна будност, можат да се фокусираат на 30 настани одеднаш, но тоа значи само нивно регистрирање. Потребно е време за мозокот да ги обработи, да ги сумира во информации и сеќавања за да знаеме што би направиле утре“ инаку ризикувате да имате проблеми со меморијата“.
Дали е вообичаено кога ќе се разбудиме нашето срце да чука, да се чувствуваме како телото да ни кажува да останеме уште десет минути?„Основната структура на нашиот систем се однесува на хормоните, адреналинот, отчукувањата на срцето и крвниот притисок. Сето тоа е одбрана на телото, тоа ни вели да седнеме за да ја стабилизираме хемодинамиката.Тоа е реакција на стресот што е прашање на еволуција, стресот принудува да станете, да се подготвите за денот, па крвниот притисок е највисок наутро. Вршиме премногу работа што не е нужно поврзана со нашето образование или очекувања, а се воведуваме во хормонална бура. Денес правиме многу за утре . „Кој е уморен, брзо ќе падне во депресија, ќе има психички и ментални проблеми. Денеска се преоптоваруваме, а утре не мислиме дека ќе направиме за себе и за семејството, бидејќи нашите проблеми ќе се прелеат во околината“, предупреди докторот.
Кога стануваме за работа, едвај стануваме од креветот, го поставуваме „snooze“ уште десетина минути... А кога сме слободни, да речеме за викенди, во тоа време стануваме весели . Зошто се случува ова?
„Ние сме под стрес и внатрешниот аларм ни е на некој зголемен напон. А тој очекува дополнителен стимул, бидејќи имаме јасна индикација дека не чека работа и ретко кога е големо задоволство. А кога е неработен ден, ние се будиме без проблеми бидејќи го немаме тој притисок. Полесно стануваме за викенд отколку за работа, а во исто време“, изјави тој.
На крајот даде совет како да се намали стресот и подвлече дека секако не можеме целосно да го избегнеме, но можеме да си помогнеме.
„Избегнувајте премногу седење, но релативно. Не треба да почнете да трчате одеднаш, туку обидете се да имате барем 20 минути континуирано движење секој ден. Исхраната и спиењето се важни, а тоа се најдобрите начини за апсорпција на стресот, тој не може да се укине, но не треба да биде поголем и пожешок“, истакнал докторот, а пренесува „Мондо“.
Извор: жена.блиц.рс
