Чек да брцнам во ташнава: Клучот е под чергиче
Sвони некој на домофон. Се погледнуваме сите по дома. Никој не очекува никого. Sвони уште еднаш. Никој не се помрднува. Се разбираме со поглед дека не отвараме.
Ме штрецнува во желудник моментот до кај стасавме. Некој ѕвони, а ние како скаменети. Како ништо да не било. А пази, домофон е, до врата веќе не ни може да се стаса.
Одма ми текнува на времето кога дури сабајле ќе видевме дека вратата сме ја оставиле отклучена цела вечер.
Ми текнува и како комшивката Вера, само ќе си влезеше, ќе ја отвореше третата фиоката кај што стоеа прашок за пециво, ванилин шеќер, сусам, цимет, лист од лорбер, нишесте, палента… ќе си земе што ѝ треба, ќе викне, по мајка ми и толку.
Кај нас на пример секогаш снемуваше јајца. Се купуваше цела табла и таа стоеше на фрижидер одозгора. Ќе фатеше мајка ми да меси нешто и дури тогаш ќе забележеше дека ѝ фалат уште три јајца за рецептот. Трк до кај тетка ти Вера, земи три јајца од фрижидер.
Си влегуваш прво во двор, па дома, па во кујна, земаш три јајца и си одиш.
Тогаш кога ќе заѕвонеше некој на врата, се тркавме кој прв ќе отвори.
Или беше некој од нашите другари, да вика за излегување, или сметка за струја, вода, телефон. Тогаш за сите режиски трошоци си доаѓаше посебен лик. Сите ги знаевме по име, со години тука на тој реон во Тафталиџе. Само слатко и вода ако брза, а слатко и кафе ако има време. Ѓорѓи ни носеше сметка за струја, Илија за вода, поштарот мислам Миле дека се викаше, со по некоја разгледница од годишен одмор, која каснеше по месец -два. А кај оној за телефон, Паце што го викаа, трчавме со брат ми да ја земеме таа сметка, за да не ја види прв татко ми и да изедеме „ќутек ко магариња“. Дечки, за вие што сте родени од 2000-та наваму- имавме фиксни телефони, а месечната претплата беше ко сега да речеме 300 денари. Сè што би било над 350, значеше распит ко пред истражен судија. Кај си вртел, како си вртел, зашто си вртел, а казните беа, или две недели нема излегување, или месец дена нема џепарлак. Нит едното, нит другото не сакаш да ти се случи. Затоа трчавме Пацета да го пресретнеме, за сметката за телефон да заврши кај мајка ми, а не кај татко ми. Никогаш не ми беше јасно, еве и до ден денес не ми е, дали таа му кажуваше на татко ми за ова, па заедно се правеа дека не знаат и дали тоа така беше за сите наши мајмунлаци, или и таа криеше од него за мир во куќа, како што прано се велеше. Не сум ја прашала, ниту пак ќе ја прашам. Сакам ова да ми остане неразјаснета енигма од времето на детските безгрижни соништа. Оти ако го дознаам ова, ќе ми се сруши една многу значајна магија. Една животна мистерија. Жив срам ќе ме изеде ако татко ми знаел за сите глупости, а се правел дека не знае. Можда било пола-пола. Не сакам да знам. (Мамо, знам дека читаш, немој да ми кажеш како било, ако сум сакала да знам, досега ќе сум те прашала).
Ако пак на врата влетаа тетка ми и тетин ми, или кој и да е од роднините (ретко кој се највуваше, такво нешто не постоеше, ако не сме ние дома, ќе отидеа на друга адреса), тоа одма значеше сервирање маса за ручек, сецкање салата, ракијата се разбира, малите чашки, ко сега се сеќавам едни ко напрсток беа, ко од Снежана и седумте џуџиња. Сега сè по дома ни е со три ХЛ-а. Кафе насабајле сите пиеме во шолји , кои порано како бокал за вода ни служеа. Си мислам понекогаш, затоа и не отвараме врата, оти кафето ко за тројца сами си го пиеме.
Многу, многу тага ми се насобира во душава, што на вакво дереџе ја доведовме приказната. Замисли човече некој ти ѕвони на врата, а ти не се помрднуваш.
Каква „опака“ приказна.
А порано кога шетав по некои од ова метрополиве и кога ќе видев како титка на шифра за да отвори врата, па оној звук дека „Сезам се отвара“, па тој, или таа влегува и за секунда „Сезам се затвара“, ептен мерак ми се правеше. Си викав види бе како ова убаво изгледа, а не кај нас. Сè на ачик. Ни врата, ни капија, ни клуч, ни домофон.
Едно време, кога почна тоа со домофоните и со шифрите по три дена траева. Лош квалитет. Сега собираме секој стан по 100 евра за да купиме квалитетна врата, што нема баш така лесно да се отвора. Последнава што ни ја ставива во влез, можеш да ја отвориш само со сензор. Квака нема. Ниту од внатре ниту од надвор. Секое излегување и влегување си мислам, што ако откаже сензорот, низ прозор ли ќе рипаме.
А можеби и тој што звонеше на домофон пред малку е некој што го заборавил стикчето-токенот дома, па звони кај некој комшија, за врата да му отвори. „Сори“ комшија, ќе мора да почекаш додека некој друг не се прибира дома, или излегува, па да си влезеш. И затоа на излегување, фино лепо посебна ташна за сите гаџети. Па во неа еден телефон, друг телефон, слушалки, полнач, клуч од канцеларија, од фиока во канцеларија, клуч од кола, клуч од врата и што е најважно стикерчето-токен од излезна врата, инаку ако нема дома никој, не ќе можеш како да се вратиш да си земеш, ако нешто си заборавил. Комшиите не отвараат.
А порано мајка ми се враќаше, само да провери шпоретот дали го исклучила. А ако не се вратеше, па ако ѝ текнеше дури на работа за ова, само ќе ѝ се јавеше на Вера комшиката да оди да провери. Тетка Вера имаше клуч од нашата куќа. А парите стоеа во третата фиока. Не таа со прашокот за пециво и подистурената палента. Таа е во кујна. Оваа трета беше во салон. И во таа фиока освен батерии, запалки, пенкалца, паднати рачки од комода, некој тефтерчиња и слично стоеше и плаво плико со парите од платата, на мајка ми и татко ми. А тоа значи сите пари.
А и да, клучот понекогаш стоеше под чергиче.
Колумната може да ја слушате во аудио-верзија во продолжение:
За Женски Магазин, Тања Трајковска
