Понеделнички муабет со Ана Бунтеска // Понеделнички муабет со Ана Бунтеска

„Ќути, има и полошо!”

06 Јуни, 2022

Баба ми покојна секогаш велеше дека луѓето најмногу си патат од умот. Кога бев мала, баш и не ми беше јасно, па си мислев дека тоа значи оти некој има главоболка. Не е дека сум била далеку од вистината, бидејќи сите страдања од умот, најчесто носат главоболки во иднина. Мудростите кои ги заушував додека бев на некои 7-8 години сѐ уште ги преџвакувам во главата и секој пат им наоѓам некое ново значење. Нема по 100-ти пат да ви кажувам за Битола и моето бегство во еден друг свет во кој времето се мереше во игра, спокој, берење и јадење сливи од дрво дур не ми се јавеше чувство дека ќе ми пукне мевот, па газ преку глава трчај во тоалетот. Тоа време беше време на најубавите лепливи дудинки (кога ќе ми текне каде сѐ се имам испентарено, ми се слошува сега), шетање рака под рака со другарките, сладоледот од јагода на точење кој ни се топеше под прстите и прислушкување на муабетите на баба ми и нејзините пријателки/комшивките. Зборното место најчесто беше во дворот на баба ми и дедо ми. Масата поставена под стариот лешник за да има сенка, железните столици на расклопување со портокалово платно исчистено од ситни бубачиња и ливчиња, лимонадата спремна, кафето исто, а слаткото ставено во мали кристални чинивчиња. Мераци! И немаше купечко слатко, јок. Не се сеќавам дали воопшто и постоеше купечко слатко или торта. И да имаше, беше брука ако некој те послужи со нешто во кое не се дал себе при правењето. Лично, најмногу го сакав слаткото од сливи, оние белите, крупните, крцкавите. Душа давам уште еднаш да можам да го вкусам. Така распостелени баба ми и комшивките ќе седеа со часови со торби полни волница или конци за чаршафи и миленца, некои чудни мостри и шеми по кои се плетеше, а мене ми изгледаа како најкомплицираното нешто на светот. Никаква логика ми немаше нивното проучување на шемите, па кога ќе фатеа со прстите да работат со брзина нефатлива со човечко око мислев дека ништо од тоа нема да излезе. Ми беше ко оние шкрабаниците мои од кои никогаш немаше ниту наговестување дека се маче, куче или зајак. Но, ете магија! Во сета таа навидум механичка игра на прстите конците добиваа форма на уникатни, исплетени и извезени прекривки за маса, мало миленце за под фиксниот телефон, па едно за врз него (дедо ми секогаш се смееше и велеше дека е тоа за да не настине), разни големини, дезени што за на кревети, за дневна, за гостинската соба, па да се менуваат одвреме навреме (за да не се помисли дека домаќинката исплетила само едно). Сега ми е мака и станувам носталгична за тие ракотворби од кои сум се срамела да ги ставам на маса оти не биле модерни. Среќа што ги имам и што ден-денес ми мирисаат на времиња во кои луѓето беа понасмеани и поспокојни. Тие мигови на нивната дружба со плетење, ми беа како извор на мудроста. Се кажуваа приказни, некои вистинити, некои полуизмислени, но сите изобилуваа со по некоја фраза на која отпосле ѝ го разбирав значењето.

Нејсе (многу го сакам овој израз) ми има останато низ годините дека „патењето од умот“ е отсуство на одговорност кон себе. Да се биде одговорен кон себе не е само грижата да сме наспани, најадени, напиени. Да се биде одговорен кон себе не е само механички да си го негуваме телото, оти џабе сѐ ако психата или умот ни патат. Една од работите со кои човек си го храни умот е да си дава предизвици или цели во животот. Трката со сам себе е најпродуктивната трка во која секако сте победник, но после која имате мотив и елан за некоја следна. И повторно ќе се вратам во детството. На една таква плетачко-мудрувачка сеанса, имав прилика да слушам за искуствата на жените со свекрвите и снаите. Генерацијата на баба ми кога јас имав 7-8-9 години беше генерација која живееше меѓу два огна. Доволно млади за да им бидат свекрвите живи и доволно возрасни за и самите да бидат некому свекрви. Семејните куќи беа доволно големи за да ги збере сите генерации. Хаос невиден, кога само помислувам на тоа да живеам во една таква голема заедница, ми текнува дека сигурно би била црната овца со интровертноста. И во таа дружба секогаш се муабетеше и за свекрвите и за снаите. Некоја се фалеше, некоја си молчеше, некоја се фалеше од снаата, а се жалеше од свекрвата или обратно. Она што ми паѓаше во уво беше дека колку и да се жалат за нешто, секогаш коментарот на другите беше „ќути, има и полошо“. Тогаш, во тоа време и со тој менталитет општо, во тие услови да се каже така беше врв на утеха, разбирање и давање надеж.

Но, како стоиме со „ќути, има и полошо“ денес?

Низ годиниве сфативме дека има и полошо, дека ако до вчера сме се жалеле за две работи, денес станале 5. Станавме експерти за снаоѓање од први до први со она што го имаме како приход и уште се тешиме дека има и полошо. Ако некому сакате да му го прекинете муабетот додека ви кажува за некоја мака, само спомнете му дека има и полошо. Да, секогаш има полошо од она што нѐ снашло, само присетете се на некои огромни трагедии за кои сите велиме „скраја да е“. Но, денес ми се чини дека „ќути, има и полошо“ е само одраз на малодушност, апатија, кревање бело знаме, сосекување на било каква борбеност и желба за менување на нештата. Изразот не е ништо друго освен намалување на вредноста и тежината на нечија мака и давање некоја си блуткава утеха која не знам ни дали би ја нарекла утеха.

Знаеме дека има и полошо, но што е со она дека има и поарно? Зошто секогаш сме дефанзивни, наместо да сме офанзивни? Зошто кога ќе ни се каже дека „абе ќути, добро помина... има и полошо“ не одвратиме со „има и подобро“?

Како да си легнавме на брашно дека треба само формално да го изживееме она што ни е дадено. Не сакам бре да живеам со помислата дека треба да прифатам сѐ токму онака каков што е моментот, оти има и полошо. Сакам да видам дали можам да сторам нешто за да биде како кај оние на кои им е подобро. Од „има и полошо“, имаме еден куп млади кои не се амбициозни и не гризат, оти стануваат супер задоволни со просечност. Од „има и полошо“ имаме еден куп девојки и жени кои опстојуваат во врски и бракови во кои се исмевани, понижувани, некои и потплескувани, ама седат оти некаде имало и полошо. Кога ќе почнеме да си кажуваме дека има и поарно, но не за да потенцираме дека сме губитници, туку за да дадеме поттик за повеќе?

Не можам да заборавам еден муабет кој ми го кажуваше една пријателка кога сакаше да се разведе од сопругот (ова беше пред 20-тина години) со кој беше едвај 2 години во брак. Интересно е дека претходно имаа врска која траеше сигурно повеќе од 5 години, ама друго е кога е човек кај мама и тато или во свој стан, па се гледа за излегување, а сосем друго е да живееше со некого. Не дека тој беше лош, не дека таа беше лоша. Лош им беше бракот, бидејќи како да се разминаа во него. За да не губат време и да нема трауми, двајцата се договорија дека е најдобро секој да си оди на своја страна. На мајка ѝ (лесна ѝ земја) првата реакција ѝ беше „пие? Не...троши пари по кафеани? Не....има други жени? Не....па што сакаш повеќе од тоа????? Те поштува, не ти брани ништо. Знаеш ли какви сѐ ги има?“. Муабет или верзија на „има и полошо“, оти ако не пие, не се коцка, не брка жени и не те тепа, значи дека е идеален. Па и другарка ми не бркаше други, не пиеше, не го тепаше и не се коцкаше (освен лото што уплаќаше еднаш месечно) ама и нему не му беше убаво. Да останеа заедно, ќе се мразеа. Денес, двајцата се во среќни бракови и немаат ниту една лоша мисла еден за друг. Зошто? Затоа што решија да живеат нешто што ќе е поарно.

Секогаш има полошо, секогаш има поарно. Целата работа е како човек да се помири со „сега“, но да се стреми за „утре“. Или, како да се живее со „има и полошо“, но да се работи на тоа да е подобро... и подобро... и подобро. За да не си патиме од умовите, редно е сите да го дадеме својот максимум за да го живееме максимумот од животот. Знаеме дека има полошо...дали сме спремни да загриземе во поарно, во подобро?

Да сте ми живи и здрави!

До следниот понеделнички муабет,

За Женски Магазин, Ана Бунтеска

Има љубови кои и после љубовта траат

Та еден на друг со милост си мислат

Дури и кога тој со некоја друга гнездо има

А таа на својот чоек вратоврската му ја мести

И можеби некогаш во ист миг се присетуваат

Со мал насмев во друг свет мислите им се среќаваат

И нежно

Сосем нежно по лицата се галат

Иако поминале години и сега веќе исти не се