Жената не е боксерска вреќа!
“Трпи и ќути,
мислиш дека некаде е поарно?”
“Сите се исти, овој барем го знаеш”
“Де, де...те скубнал малку, голема работа”
“Ќе замижиш, нема каде да одиш”
“Абе не си играј играчки, ќе го пријавувала! А кога ќе излезе, тогаш што ќе правиш?”
“Ма ја знам со години, не е цвеќе за мирисање...си го има барано со боринче”
“Ќотекот од рајот излегол”
“Ко се бије, тај се воли”
И ако ви се наткрена желудникот, таман е...целта е постигната. И што е најтрагично, ова не се измислени муабети, ова се муабети кои секој од нас барем еднаш ги слушнал во животот. Поразително ми е што сé уште ги преџвакуваме темите кои (за жал) не престануваат да бидат актуелни. Поразително е што дури и светските статистики за родово базираното насилство, ич не се на арно. Поразително ми е дека сé почесто се судираме со гнев, револт, ескалирање на конфликти во кои најлесен таргет е жената.
Жените кои живеат во услови во кои физички и психички се злоставувани, ги има насекаде околу нас. Тоа е жената која по цел ден седи дома затоа што и’ е забрането да излегува, тоа е жената во маркетот пред нас која на 40 степени носи блуза по долги ракави за да ги скрие модринките. Тоа е жената која ниту во затворена просторија не ги симнува наочарите за сонце, оти и покрај неколкуте слоеви пудра, сепак окото и’ е сино и потечено. Тоа е жената која може да е домаќинка, жена која е одличен стручњак во тоа што го работи, мајката на двете деца со кои вашето оди на училиште, но и жената која е самохрана мајка.
Секоја жена, секоја од нас се има судрено или со физичко или со психичко насилство, а не ретко и со двете. Од физичко насилство, имам добиено шлаканица од човек со кој не сакав да бидам во врска и која ден-денес ме боли и ми буди револт. Од психолошко насилство, имам поминато омаловажување и тивко, но секојдневно убедување дека не вредам ништо, дека не ме бива за ништо, дека сум едно големо ништо. Од психолошко насилство, одвојувам темелно и систематско уништување на мојата самодоверба како жена. И што е најтрагично, честопати психичкото насилство се смета за недоразбирање, па ќе чуете дека не сте разбрале убаво, дека од страв да не ве изгубат немаат контрола врз зборовите. Колку повеќе почнувате да се сомневате во себе, да не се сакате и да станувате зависни од одобрувањето на партнерот, толку повеќе тој се засилува за да го доуништи и она малку што ви останалоод самопочитта. На мажите-психолошки насилници им е до совршенство доведена манипулативната способност да ве дистанцираат од сé што ви е важно.
“Значи време за мене немаш, ама имаш за другарките”
“Одиш на вежбање дека има таму некој што ти се допаѓа?”
“Многу си нешто насмеана кога се враќаш од работа, сигурно колегата е ептен забавен”
Ова се само еден мал дел од секојдневните манипулации со кои се служи насилникот за да ја изолира својата жртва и да ја направи зависна од себе. И не, немојте да мислите дека исполнувањето на неговите ќефови е начин за да престане да ве малтретира. Не, тоа е само почеток...додека не остане само сенка од тоа што ве прави човек.
Она што треба да го запамтите е дека и во двата случаи треба да си заминете, треба да реагирате и да пријавите, треба да сторите сé што е во ваша моќ да си го сочувате здравјето, а не ретко и животот.
И ако веќе сите го имаме решението в раце, тогаш зошто е толку тешко да се излезе од лавиринтот?На одржаната панел дискусија во ноември 2024 година(16 дена активизам против родово базирано насилство)под слоганот: „Нема Оправдување: Преземете акција за ставање крај на насилството врз жените и девојчињата! беше обелоденето дека за само 9 месеци од 2024 година имало евидентирани 1.439 случаи на насилство, од кои, 1.040 жртви биле жени, 227мажи и 172деца. Ако нешто ме плаши најмногу,тоа е фактот што кон очигледните случаи кои несомнено спаѓаат во категоријата “насилство врз жената”, имаме еден многу нездрав однос со кој или ја намалуваме или ја анулираме сериозноста на ситуацијата. Имаме чести примери кога наместо да се реагира луѓето за сеир снимаат со телефоните без да мрднат со прст, отсуство на помош кога е критично, правење слепи и глуви кога сме директни сведоци на насилство, игнорантски однос кон апели за помош, но и она што е многу популарно кај нас, а тоа е виктимизација на жртвата.
Забрана од виктимизација
Член 6
“Се забранува секое дејствие кое се презема со цел намерно или ненамерно да се казни или стави во понеповолна положба лице кое преземало дејствија за заштита од родовобазирано насилство и семејно насилство, односно доколку лицето пријавило насилство, почнало постапка за заштита од родово-базирано насилство и семејно насилство, сведочело во текот на постапката или на друг начин учествувало во постапка за заштита од родово-базирано насилство и семејно насилство.” (З А К О Н ЗА СПРЕЧУВАЊЕ И ЗАШТИТА ОД НАСИЛСТВО ВРЗ ЖЕНИТЕ И СЕМЕЈНОТО НАСИЛСТВО, јануари 2021)
Патем речено, еве ви линк до Правилникот за проценка на ризик(https://www.mtsp.gov.mk/content/pdf/pravilnicisocijalna/rizik_pravilnik_240_21.pdf), во кој ќе ја најдете и онаа фамозна “согласност” која е потребна од жртвата за да се поведе постапка против насилникот. Редно е да се ревидираат многу одредби и закони кои не само што се нефункционални, туку и немаат соодветни решенија со кои жртвата ќе се заштити до крај и ќе и’ се даде можност за нов, поквалитетен и убав живот.
Никој од нас не знае што го чека во животот. Никој од нас не посакува за својата ќерка, пријателка, сосетка, колешка да биде утре во однос или врска со некој кој што ќе ја направи сенка од она што била. Никој од нас не смее да молчи, да осудува, да покажува со прст, или да ускрати поддршка на секоја жена која минува низ овој пекол. Мора да ги едуцираме младите да ги препознаваат со време сите знаци кои укажуваат дека имаат до себе токсичен партнер, кој со време ќе си го покаже вистинското лице. Секој молк и вртење на главата е како да даваме амин на насилникот, секое игнорирање е на наша совест. И да не мудруваме зошто жените некогаш бираат да останат во однос во кој има насилство, без оглед дали е физичко или психичко. Стравот е првата и најголемата причина (уцени по живот, закани за одземање на децата, финансиска уцена), емоционална зависност (наметнат однос дека токму жените се виновни дека партнерот реагира насилнички), срам од јавна осуда, немање поддршка од семејството и околината, но и нормализација на насилството особено ако жената била растена во семејство во кое насилството било начин на комуникација.
За крај, да бидеме на чисто дека секоја жена која е удрена, понижена, омаловажена, психички малтретирана и обесправена е заедничка одговорност. Секоја од нас е одговорност и на општеството, институциите, законите кои тие институции ги носат. А целта е сосем јасна и недвосмислена. Сакаме да живееме во безбеден свет, свет во кој наместо да стравуваме за себе дека сме жени, ќе чекориме со гордо крената глава.
Да сте ми живи и здрави...денешнава песна не е нова, но е посветена на секоја жена која била или сé уште е жртва на насилство.
До следниот понеделнички муабет,
За Женски Магазин, Ана Бунтеска
Ќе и’ мине
Се’ ќе и’ мине
Сите удари попатно добиени
Потштипнувањата кои имаат боја
На небо после зајдисонце
Ќе и’ минат модринките
И црвенилото на лицето
Кое било создадено за бакнежи
И очите нема да и’ светат од солзи
Кои ги голтнала пред светот
Ќе минат и лузните на грбот
Ќе зацелат раните кои нанесени и’ биле
И повторно кожата бела ќе и’ биде
Како некогаш
Кога едвај си чекал да ја распостелиш пред себе
И да ја љубиш до изгрејсонце
Ќе мине и срамот
А и стравот ќе ја одминува полека
Додека не реши гласот до небо да го вивне
И да биде повторно своја
Без да ти се плаши од сенката
Ќе и’ мине баботењето на срцето
Не од возбуда дека до неа си
Туку од исчекување на следниот удар
Само душата однатре ќе и’ крвари
Како згмечено овошје
Кое некогаш со сласт си го вкусувал
А сега е само згрчено парче месо
До кое повеќе не можеш да допреш
Ќе мине
Ќе и’ мине болката
И јадосувањето што дозволила
Раката на неа да ја кренеш
Оти секогаш поразот е во оној
Кој рака на жена кренал
И кој силата така си ја мери
И време ќе измине
И душата полека ќе зацелува
Додека еден ден потполно не те избрише
Како да не минала векови со тебе
И ќе ја гледаш насмеана и храбра
Ќе ја гледаш дека на свои нозе застаната е
И дека нема сила која може да ја уништи
Ќе мине
Се’ ќе и’ мине
Исто како што ти ќе и’ минеш
И болката повеќе нема да ја јаде
Ниту зад себе ќе се врти
Барајќи те од кое ќоше ќе се појавиш
За повторно на колена да ја паднеш
Ќе и’ мине
Исто како што времето минало
Кога си можел “своја” да ја наречеш
Оти си ја изгубил
Токму во оној миг кога првпат си ја удрил
Дал со збор или со тупаница, сеедно
А тебе само ќе ти остане поразот
И трпнењето на раката
За да паметиш, за да знаеш
Дека никогаш повеќе нема да бидеш маж
