Немојте да си го уништувате детето со шамари
Една од автоматските реакции на многу родители на несакано однесување е таканареченото плескање - шамарење.
Знаеме дека постојат секакви родители, деца и ситуации во кои е потребна дисциплина. И, се разбира, ние разбираме дека лутината и разочарувањето, заедно со желбата да ги изведат своите деца на вистинскиот пат, ги тераат некои родители да го користат шамарот како стратегија за дисциплинирање. Но, податоците од истражувањето силно сведочат дека дури и кога родителите ги сакаат и поддржуваат, шамарот не само што не помага да се промени однесувањето на долг рок, туку има и негативни последици на повеќе начини.
Се разбира, постојат многу други пристапи кои се исто толку штетни. Долгорочната изолација, различните форми на вербално или психолошко насилство се повеќе се дисциплинирачки практики со кои родителите го повредуваат детето без да го допрат. Затоа ги охрабруваме родителите да избегнуваат дисциплински пристап кој предизвикува болка, предизвикува страв или ужас. Барем затоа што е контрапродуктивно.
Така, вниманието на детето се пренасочува од сопственото однесување и потребата да се смени реакцијата на родителите на ова однесување. Што значи дека детето воопшто не престанува да размислува за своите постапки. Тоа веќе размислува за тоа како родителот е неправеден и зол, што ја предизвикал оваа болка. Родителската реакција во таков случај го попречува постигнувањето и на двете главни цели во дисциплинирањето - промената на проблемот однесување и градење на детскиот мозок, - зашто се елиминира можноста детето да размисли за своето однесување и да почувствува здрава вина или каење. Друг важен проблем при удирањето шамар е што се случува со детето на физиолошко и психолошко ниво. Мозокот ја толкува болката како закана. Значи, кога родителот предизвикува физичка болка кај детето, тој се соочува со непопустлив парадокс на биолошка природа.
Сите имаме вроден инстинкт кога сме повредени или исплашени да се свртиме кон заштита за оние кои се грижат за нас. Но, кога родителот е извор на болка и страв, мозокот на детето е збунет. Од една страна, детето чувствува импулс да избега од родителот кој му предизвикува болка. Од друга страна, тој се стреми да побара безбедност. Значи, кога родителот станува извор на страв или болка, може да предизвика дезорганизација во функционирањето на мозокот, бидејќи нема решение за овој парадокс. Таа состојба ја нарекуваме "конечна форма на дезорганизирана приврзаност".
Стресниот хормон кортизол, кој се ослободува при слична неорганизирана внатрешна состојба, и периодични искуства на бес и ужас можат да предизвикаат долготрајни негативни ефекти врз развојот на мозокот, бидејќи кортизолот е токсичен за мозокот и го спречува нормалниот развој.
Сурови казни може да доведат до значителни промени во мозокот - меѓу кои и уништување на мозочните врски, па дури и на мозочните клетки. Друг проблем е тоа што шамарот му укажува на детето дека родителот нема друга ефективна стратегија од причината за телесната болка.
Треба да размислиме многу сериозно: дали сакаме да ги научиме нашите деца да ги решат конфликтите, предизвикувајќи им физичка болка на послабите и помалку беспомошните? Шамарот често го завршува несаканото однесување во дадено време, но не е толку ефективен на долг рок. Децата често стануваат поуспешни во прикривањето на нивниот престап. Со други зборови, постои опасност децата да почнат да прават сé што е потребно за да се избегне болката од физичко казнување, што значи лаги и тајност.
И на крај - ние треба да одлучиме кој дел од мозокот на детето сакаме да го развиеме и да придонесеме за тоа. Родителите можат да изберат да го ангажираат повозрасниот дел од мозокот на детето или долниот и примитивен дел преку закани, страв, болка и гнев.
Извадок од книгата "Дисциплина без драма" од д-р Даниел Сигел и д-р Тина Пејн Брисон
