Зошто ја китиме елката: Дали некогаш сте се запрашале како започнало?
Новогодишната традиција на китење на елката одамна е распространета ширум светот. Сепак, дали некогаш сте се запрашале како започнало сè ?
Во целиот свет, како и кај нас, традиционален обичај за Нова година е да се украсува зимзелено дрво и на тој начин да се внесе здив на природата низ празничната атмосфера во секој дом. Изборот не случајно паднал на елките! Иако нема цврсти докази за тоа, се верува дека украсувањето на новогодишната елка, започнало во Германија во 16 век, кога побожните христијани донеле зимзелени растенија во своите домови, а потоа ги украсувале.
Зимзелени дрвја не се бираат случајно! Античките цивилизации верувале дека со внесување на растенијата во своите домови, тие му оддаваат почит на Богот Сонце и се радуваат на зеленилото што ќе процвета кога тој ќе се појави во сета своја слава на пролет. Римјаните ги украсувале своите домови и храмови со зимзелени дрвја во чест на Сатурн, богот на земјоделството. Келтските свештеници ги украсувале храмовите со зимзелени растенија кои биле симбол на вечниот живот.
Затоа, тоа бил обичај што влечел корени во паганските времиња, кога зимата се сметала за време кога злите духови оделе по земјата и донесувале смрт.
За да се потсетат дека пролетта допрва ќе дојде, а за да ги избркаат тие зли сили од нивните домови, луѓето во своите домови носеле зимзелени растенија - кои издржуваат студ и ги украсувале.
Се верува дека новогодишната елка во христијанската вера е рајско дрво со подароци и светла кои ги претставуваат месечината и ѕвездите. Зимзеленото дрво беше избрано за симбол на бесмртноста и вечниот живот.
Првите украси на елките биле рачно изработени. Старите Германци користеле јаткасти плодови, колачи, јаболка, а подоцна и пуканки. Како осветлување се користеле вистински свеќи.
Кога станува збор за додавање светлина на новогодишната елка, широко распространето е верувањето дека за тоа е одговорен Мартин Лутер, основачот на Христијанската протестантска црква во Германија. Очигледно, за време на зимската прошетка во шумата, тој бил толку фасциниран од треперењето на ѕвездите низ гранките на зимзелените дрвја што решил да додаде запалени свеќи за да ја украси својата елка, за подоцна да прерасне во светилки што ги користиме денес.
Дрвото кое го носи традиционалното име „елка“ често не е тоа! Зимзелени дрвја како смрека или бор многу почесто има низ домовите, а многу поретко тоа е елата. Затоа англиското име „новогодишно дрво“ може да биде поприфатливо односно поточно.
Сепак, на украсувањето зимзелени дрвја во домовите не се гледа секогаш позитивно. Долго време се сметало за пагански обичај, па наиде на неодобрување кај многу народи и религии ширум светот. Верскиот фанатизам и желбата да се зачува „светиот празник Божиќ“ отишле дотаму што во 17 век во Масачусетс, Америка, бил донесен закон кој пропишува казнување за сите празнични активности, вклучително и украсувањето на елката.
Сепак, една позната личност е особено заслужна за овој тренд.
Сето тоа се смени во 1846 година, кога кралицата Викторија и нејзиниот сопруг принцот Алберт (кој беше Германец) беа прикажани во илустрација за London News како стојат со своите деца околу украсено дрво. Првата вештачка елка е продадена во 1883 година во Америка и чинела 1 долар.
После ова, милиони Англичанки посакаа да ја имаат истата елка во своите домови, а трендот речиси веднаш се прошири меѓу Американците кои сè уште чувствуваат силна приврзаност кон своите стари татковини.
Кралицата е главниот „виновник“ за новогодишните елки какви што ги знаеме денес.
Поради тоа, првата новогодишна елка во Америка се појавила во Нова Англија, каде живееле најголем број англиски и германски мигранти. До крајот на 19 век во сите поголеми градови во Европа имало божиќни панаѓури, а во Америка стана особено важно да се земе и украси што поголемо дрво. Оваа традиција преживеала до ден-денес.
Фото: unsplash
Извор: glossy
