Велат дека нема поголем благослов од тоа децата да растат со баба и дедо. Јас ги имав, од двете страни. Едните, од на татко ми страната живееја во Скопје (иако имаа прилепско потекло), а другите во Битола. Паметам дека со душа чекав да дојде 10-ти Јуни, за уште попладнето да ме натоварат на воз и да заминам во Битола. Од тогаш ми е останата љубовта да патувам со воз, да зјапам низ прозорецот и да ја ловам светлината на крајот од тунелите. И таа возбуда! Како да патувам којзнае каде. И на железничката станица....ете гииииии! Баба ми и дедо ми. Тој висок, строен, во сиво одело со вратоврска (секогаш се дотеруваше за пречекот) и баба ми со тазе фризура од кај Сајмето, облечена (како што велеше, се’ да крцка на неа), со црвен кармин и достоинствено држење.
И гушкање, многу гушкање. До снемување здив, со по некоја солза и коментари колку сум се извишила, а за волја на вистината бев прилично височка за свои години. Со старата Шкода стасувавме брзо на Ленинова 58. Еден од најубавите дворови, полн трндафили, жолта слива од која се правеше најубавото крцкаво слатко (после многу перипетии со вадење на семките со безопасна, па отстојување во вар), дуњата до гаражата и големиот стар лешник под чија крошна се седеше навечер со весело друштво и смеа. Првата љубов ми беше од Битола. Мислев дека е љубов, иако не ми беше сосем јасно што е што. Се викаше Златко и имаше небесно сини очи, ама брзо се одљубив оти го нараснав за глава и половина.
Од целата куќа најмногу ја сакав визбата. Со истиот распоред како и горниот дел од куќата, ама со посебна приказна. Мирисот уште на самиот влез...газија, влага, дрва и книги. Стари плакари во кои висеше облека која повеќе не се носеше и онаа останата од прабаба ми. Кошули од селско платно, везови, рачно изработен накит од дедо ми, кој иако беше долги години директор на старскиот дом во Битола (во некоја друга прилика ќе ви раскажам колку бев блиски да станам калуѓерка по една сестра Ана од Словенија која работеше волонтерски во старскиот дом) имаше уште како дете завршено златарски занает...големиот железен кревет на кој имаше расфрлано книги. Ете таму се роди мојата љубов и потреба кон и за книгите. Некои од нив и ден денес ми стојат во домашната библиотека, со истиот мирис кој го паметам како дете. Дури, едно време и се шегував дека арно е што имам женско дете, оти снаата сигурно не ќе ми беше воодушевена дека во наследство ќе добие и еден куп книги од кои ќе мора да брише прашина.
Нејсе, муабетот ми беше дека најубавиот дел од годината (и така долги години) го минав во Битола. Мислам дека огромна желба на баба ми и дедо ми беше дури и да имаат к’смет, па да се омажам таму. Дедо ми не дочека ниту да матурирам. Имав 16 кога замина. Тивко, како што и тој беше тивок и кроток. Некогаш го сонувам. Не зборуваме, само од подалеку ме подгледнува и со насмев ќе повлечи чад од цигарата. Со години му го наоѓав мирисот во куќата. Чудно, ама има вистина во тоа дека мирисите најдолго остануваат.
Откако тој замина, ништо не беше повеќе исто. А навидум, ништо не беше сменето. Одев, сега веќе не толку често, со баба ми имавме маратонски телефонски муабети полни смеа и солзи. Ми ја раскажуваше популарната серија Касандра, иако знаеше дека не ја гледам, па заедно отплакавме кога дедо и’ почина...ама пусто, не беше за дедо и’. Па кој се омажил и оженил, кој има веќе 2 деца, а јас абер немам од мажачка, а веќе стара мома станувам....па да ме научела да месам козињак, оти срамота е да не знам ниту тоа, ниту турте да правам. А плетењето ни беше најголем проблем. “ама не знам и ме фаќа сафра”-велев...а таа ќе ме ислуша и победоносно ќе заклучеше дека сум иста ко мајка ми за таа работа. А мајка ми имаше уплав од баба ми. Кога одевме сите заедно со кола, уште пред Прилеп колата се претвораше во фризерски салон, тапирање...лак (имав чувство дека некој ден ќе се угушам), па пресоблекување...оти не личеше да се појавиме ко од поплава исфрлени. И тогаш си играв мајтап со мајка ми дека се однесува ко мало дете, па сега, на 46 кога пред да си одам од работа си ставам кармин за да не ми рече “ваква шеташе цел ден?!” си велам дека кармата е чудо невидено.
Одев со автобус до Битола. Никој не ме чекаше на станица, сама ќе се прошетав и стасував до куќата. Паметам кога се појавив ненадејно на вратата во најмодерните скинати фармерки и ленонки на носот (а и јас со кој памет кинисав таква кај баба ми?!), а таа со светнати очи од радост дека ме гледа....ама сепак битолскиот шмек победи, па ме праша строго :”Але шо си ваква ко Борис ќориот?”. За тоа никогаш не се разбравме...за мојот лежерен однос кон дотерување и шминкање, а таа една од најубајте жени во Битола, фотографирана од Манаки.
Се омажив, родив дете, се разведов...таа остана иста. Не се припотресе за разводот, само кажа дека ако не одело, не одело и треба да се продолжи понатаму. И иако иста, веќе не и’ се живееше. Сама, со спомени, уморна.
Отиде во Февруари. Затоа секој Февруари ме боли. Отиде без да се поздравиме како што треба. Како да не и’ се веруваше дека ќе си замине. Од тогаш немав стапнато во Битола...немав отидено скоро 8 години. Градот на кој мирисот му го знаев, секое ќоше и приказните кои се криеја по куќите, престана да е мој!
Пред година и пол направив промоција таму. За себе...за баба ми Марија-Марика, за дедо ми Панде...за ќерка ми (а ми велеше уште кога бев дете оти ќе имам чупче).
Сите деца се благословени ако имаат можност да растат со баба и дедо. Некогаш само седам на страна и ја гледам ќерка ми со мајка ми и татко ми. И уживам...уживам од сега во нејзините спомени и шегите и анегдотите кои ќе ги раскажува за нив.
Гледајќи ја неа, се враќам назад...назад во летна квечерина, со книгата в рака, под стариот лешник...оној кој што го имам во песни ставено....оној кој што имаше корени до центарот на земјата.
До следниот понеделнички муабет,
За Женски Магазин, Ана Бунтеска
