КАРДИОЛОГ Д-Р РАТКОВИЌ ОД ВМА: Каков крвен притисок е навистина нормален и што е единственото нешто што може да спречи срцеви заболувања!

Добивај вести на Viber

Пушењето е совршена основа за ангина пекторис и миокарден инфаркт, предупредува докторот

Кардиологот на ВМА (Белград) и началникот на Интерно клиничката група, полковник доцент д-р Ненад Ратковиќ одговори на неколку прашања во врска со здравјето на срцето:

1. Дали е точно дека вредноста на крвниот притисок од 120/80 повеќе не се смета за идеална, но таа толеранција е зголемена и до кој степен?

- Нормалните вредности на крвниот притисок, или можеби подобро кажано, дефиницијата за висок крвен притисок, денес стана академско прашање. Според американските препораки објавени кон крајот на 2017 година, нормалните вредности на крвниот притисок се 120/80 mmHg и малку пониски. Од друга страна, европските препораки објавени пред три месеци ја дефинираат нормалната вредност како 120-129/80-84mmHg. Високите нормални вредности би биле 130-139/85-89 mmHg, додека овие вредности се веќе дефинирани како артериска хипертензија во стадиум 1 во американските препораки.

Според ова, американските препораки претставуваат вистинска револуција во дефинирањето на артериската хипертензија, но и во досега општо прифатената цел од 130/80 mmHg кај третираните од висок крвен притисок.

Нашите лекари генерално се придржуваат до европските стандарди, но постоењето на други, исто така добро документирани препораки може да доведе до конфузија и кај пациентот и кај лекарот. Решението лежи во строго индивидуален пристап кон лекувањето заснован на принципот „не ја третирај дијагнозата, лекувај го пациентот“.

2. Дали постојат специфични намирници кои можат директно да го нарушат здравјето на срцето и како?

- Основниот принцип на „здравиот начин на живот“ е умереноста. Во овој контекст треба да се разгледа се, од исхраната, односот кон работните и социјалните обврски, физичката активност итн. Исхраната треба да биде разновидна, а пожелно е внесот на заситени масни киселини да се замени со масни киселини од зеленчук или морски плодови, како и овошје, интегрални житарки и обезмастено млеко... Затоа, медитеранската исхрана би била основа на исхраната. Висококалоричната исхрана богата со заситени масни киселини и „црвено месо“ доведува до зголемување на телесната тежина и дебелеење, со нарушување на метаболизмот на шеќерот, мастите и холестеролот, со директни реперкусии на кардиоваскуларниот систем. Во овој дел ја споменуваме и кујнската сол и нејзините ефекти врз високиот крвен притисок.

3. Првото нешто што луѓето треба да го знаат и да го почитуваат за да го одржат здравјето на срцето?

- Како што е наведено, умереноста е основата на „здравиот живот“. Умереноста во исхраната, апсолутното воздржување од пушење и соодветната физичка активност прилагодена на возраста се она што треба да се почитува како предуслов за здраво срце.

4. Колку е штетно пушењето за срцето, со оглед на тоа што инстантно го зголемува пулсот?

- Пушењето е еден од најважните фактори на ризик за развој на кардиоваскуларни заболувања. Пушењето предизвикува забрзано чукање на срцето, кое само по себе не мора да има негативно влијание, но долгорочно, производите од чад од тутун ги засилуваат патолошките фактори кои доведуваат до сериозни промени во метаболизмот и морфологијата на крвните садови. Едноставно, „стареењето на крвните садови се забрзува“ со последователно стеснување на сегментите на крвните садови, што е основа за ангина пекторис и миокарден инфаркт.

5. Дали постои активност која премногу го оптоварува срцето, па не би ја препорачале на пациентите?

- Физичката активност е еден од најважните заштитни фактори за здраво срце. Физичката активност треба да се прилагоди на возраста и навиките. Се препорачуваат дневни прошетки, трчање и возење велосипед, во траење до еден час (според индивидуалните предиспозиции), со интензитет на вежбање кој вклучува достигнување од 60 до 80 проценти од максималниот пулс за вашата возраст.

На пример, за 40-годишен човек е 90-120/мин., а за 60-годишен 80-110/мин, а тоа е аеробно вежбање. Од друга страна, ненадејната или интензивна краткорочна активност која достигнува 75-100 проценти од максималната срцева фрекфенција може да биде фатална кај необучени лица. Овој вид на активност, т.н Анаеробното вежбање е, на пример, работа со тегови и тешки товари.

6. Кој е првиот симптом кој треба да не загрижи и да не предупреди на можни проблеми со срцето?

- Симптомите кои може да укажуваат на можни проблеми со срцето вклучуваат широк спектар на симптоми и знаци. Чувство на замор и брз замор, чувство на болка во градите со затегнување или печење и ширење на вратот, рацете, како и чувство на задушување се дел од симптоматологијата. Исто така, постојаните главоболки (обично наутро), вртоглавица и несвестица се некои од можните предупредувања.

Од друга страна, отсуството на симптоми не ја исклучува можноста за болеста. Сето ова треба да се гледа во контекст на постоењето на фактори на ризик за развој на болеста, што значи дека е малку веројатно дека ќе имаме заболено срце без постоење на најмалку два до три фактори на ризик: пушење, артериска хипертензија, дијабетес, дебелина, зголемено ниво на холестерол, наследни предиспозиции итн.

7. Какви се шансите пациентот да наследи срцева болест од своите родители?

- Шансите лицето да наследи срцеви заболувања од родителите се многу високи. Ова првенствено се однесува на предиспозиции за наследување на коронарна (исхемична) срцева болест (ангина пекторис, миокарден инфаркт). Ако родителите имале или имаат исхемична срцева болест пред 65-тата година од животот, како и ако еден од родителите ненадејно починал пред 65-тата година, постои висок ризик за развој на болеста. Овој ризик постои и ако некој ја има болеста во втората и третата генерација, а ризикот е поголем колку е поголем бројот на заболени лица во семејството.

8. Која е најдобрата превенција од срцеви заболувања?

Превентивните прегледи не треба да бидат само препорака, туку и обврска. Во медицинската терминологија ова го нарекуваме примарна превенција и може и се применува не само во кардиологијата, туку и во сите други области (превенција на болести на дојката, дигестивниот систем, репродуктивните органи, белите дробови и сл.).

9. Дали препорачувате превентивни прегледи на срцето и кои се тие?

Министерството за одбрана на Република Србија е спонзор на единствена програма за примарна превенција за вработените во Министерството, имено вооружените сили на Србија. Ова вклучува систематски прегледи чија содржина е прилагодена на европските стандарди за примарна превенција, а во некои сегменти и подобрена со оглед на специфичностите на воената служба. Тоа значи дека систематскиот преглед вклучува категоризација на факторите на ризик за срцеви заболувања, класичен интернистички преглед, заедно со дополнителни прегледи кои вклучуваат стрес тест, ехокардиографски преглед, доплер на крвните садови на вратот итн.

(полковник доцент д-р Ненад Ратковиќ, началник на Интерномедицинската клиничка група на Воено-медицинската академија за Stil.kurir.rs)