Раните знаци на нарушување од спектарот на аутизмот се очигледни
Постојат силни докази од ретроспективни и проспективни студии дека знаците на нарушување од спектарот на аутизам може да се забележат во текот на првите две години од животот (Zwaigenbaum et al., 2013). Ретроспективното истражување се заснова на потсетување на родителите на деца со аутистичен спектар на нарушувања за раните атипични модели на однесување. Во проспективните студии, субјектите идентификувани како ризични се следени во одреден временски период за да се види дали тие ќе развијат клиничка слика за нарушување од спектарот на аутизам. Истражувачите, исто така, добиваат податоци за раните знаци на нарушување од спектарот на аутизам преку анализа на видеа снимени од родителите во раното детство.
Со анализа на голем број ретроспективни и проспективни студии кои се занимаваа со проучување на раните знаци на нарушувања на спектарот на аутизам, заклучуваат дека меѓу најреплицираните рани знаци на нарушувања на спектарот на аутизам се отсуството на ориентација кон социјалните стимули (луѓе и социјални настани), дефицит на заедничко внимание (не го користи показалецот за да покажува на другите на предметот/настанот од негов интерес; не го следи прикажаниот предмет со очите; не носи предмети на другите за да покаже), неодговарање на името, повторувачки движења на телото, повторувачка и нетипична употреба на предмети, како и како необични обрасци на регулација на емоциите (доминација на негативни емоции). Според овие автори, во втората година од животот, врз основа на овие знаци, можно е јасно да се разликуваат децата со аутистичен спектар на нарушувања од децата со невротипичен развој и децата со доцнење во развојот од друга природа.
Отсуство на игри на преправање (игри „кобајаги“), потоа протодекларативно покажување (не покажува со показалецот кон другите луѓе кон предметот/настанот од негов интерес) и насочување на погледот кон прикажаниот предмет во 18-тиот месец од животот, може да бидат рани индикатори за нарушување од спектарот на аутизам (Baron-Cohen et al., 2000). Врз основа на податоци од ретроспективни студии и истражувања базирани на анализа на видео снимки, Чаварска и Волкмар (Chawarska & Volkmar, 2005) даваат детален приказ на атипичните форми на однесување во областите на социјалните интеракции, комуникацијата и стереотипното однесување, врз основа на кои во првата, втората и третата може да се разликуваат децата со нарушување од спектарот на аутизам од деца со невротипичен развој и деца со доцнење во развојот од друга природа.
Во домашна ретроспективна студија, беше утврдено дека специфични знаци на нарушување на спектарот на аутизам во првата година од животот може да бидат аверзија кон допир, неодговарање на нечие име, интерес за одредени сензации и изменет контакт со очите. Во втората година од животот, знаци кои би можеле да бидат рани показатели за аутизам се слабо развиен говор, отсуство или недостаток на социјални интеракции, ритуали, стереотипни однесувања и интереси, отсуство на имитација и употреба на гестови во комуникацијата (Милачиќ-Видојевиќ, 2007). .
Автор: Данијел Марковиќ, магистер дефектолог-олигофренолог
