Сарајка со нереална убавина била единствената Босанка мажена за турски султан: Најсаканата од 9-те сопруги, смртно се разболела во цутот на младоста

Добивај вести на Viber

Од првиот султан Осман I, кој владеел од 1299 до 1324 година, по кого е именувана империјата, до последниот султан Мехмед VI, кој владеел од 1918 до 1922 година, триесет и шест султани на Отоманската империја имале вкупно 297 жени и 267 ќерки. Една од нив била  Султанија Ѓулчемал, сопругата на султанот Абдулмеџид, родена во Сараево и единствената Босанка која некогаш бил во брак со еден од отоманските султани.

Абдулмеџид I бил османлиски султан од 1839 до 1861 година. Добро образован, либерален, првиот султан кој зборувал француски. Абдулмеџид ја продолжил програмата за реформи што ја започнал неговиот татко Махмуд II. Тој со своите наредби прогласил еднаквост на сите граѓани според законот и им дал граѓански и политички права на христијанските поданици. Главната цел на реформите била зачувување на османлиската држава. Ја реорганизирал армијата, вовел воена служба, донел нови кривични, трговски и поморски закони, формирал мешани граѓански и кривични судови со европски и османлиски судии. Неговите реформи резултирале со формирање на Министерството за образование, а тој исто така основал и отоманско училиште во Париз.

Надворешната политика на Абдулмеџид I била насочена кон одржување пријателски односи со европските сили со цел да се зачува територијалниот интегритет на османлиската држава. Сето тоа успеал да го направи со помош на неколку негови најблиски соработници, иако на тронот дошол како момче во јули 1839 година. Тој направил се што може за да ја приближи Отоманската империја до европските сили од тоа време, кои ги поздравиле неговите реформи во однос на христијаните и малцинствата во Отоманската империја, но ги попречувал неговите напори за централизирање и враќање на власта во Босна и Херцеговина и Црна Гора. Тие, исто така, ги принудиле Османлиите да му дадат автономија на Либан и широко ја отвориле вратата на патот на Романија кон независност.

Моите сопруги и ќерки ме уништија ...

Абдулмеџид ја обновил Аја Софија, ја изградил палатата Долмабахче, го основал првиот француски театар во Истанбул. Темелите на современите турски институции, од администрација до универзитети, биле поставени за време на неговото владеење. Вовел модерна медицина, инженерство и право.

И неговиот приватен живот бил многу возбудлив. Ги сакал жените, имал многу кои му правеле проблеми. Ги пустошеле парите наменети за финансирање на судот, па Турција тогаш, за прв пат во својата историја, морала да прима пари од странство. На крајот на краиштата, неговите последни зборови биле: „Моите сопруги и ќерки ме уништија...“

Од сите негови сопруги, најинтересна е Ѓулчемал Кадин ефенди. Таа стана сопруга на султанот Абдулмеџид на 27 март 1843 година. Таа родила пет деца, меѓу другите, идниот султан Мехмед Решад. Ѓулчемал Кадин Ефенди е родена како Сарајка, единствената Босанка која некогаш била во брак со еден од отоманските султани.

Од првиот султан Осман I, кој владеел од 1299 до 1324 година, по кого го добила името империјата, до последниот султан Мехмед VI, кој владеел од 1918 до 1922 година, триесет и шест султани на Отоманската империја имале многу жени. Повеќето од нив не биле Турчинки, дури не биле ниту муслимани, дошле од различни делови на Отоманската империја, некои од нив биле и Еврејки, го прифатиле исламот и потоа останале запишани во историјата на светот за важните улоги што ги одиграле во една од најмоќните империи во историјата на човештвото.

Тие влијаеле на животот и политиката, а биографиите на многумина биле користени како шаблон за пишување романи, а во последниве години и за сценарија на многу популарни телевизиски серии. Се започна, се разбира, со интелигентната, вешта и убава позната Хурем на Сулејман Величествениот. Ѓулчемал Кадин Ефенди била една од нив, важните.

Со неа од Сараево во Истанбул отишла и нејзината сестра Бимисал. Таа го фасцинирала Абдулмеџид со својата убавина и станала негова сопруга во 1840 година. Истата година ја родила ќерката Фатма Султан, а две години подоцна уште една ќерка Рефија. Во 1843 година, таа родила син, идниот султан Решад. За жал, таа не доживеала да го види на тронот, починала кога Решад имал едвај седум години. Иако била многу млада, таа не можела да се бори против туберкулозата. Германскиот доктор Шпицер, кој ја лекувал, за неа рекол: „Кога ја одвитка шамијата, видов толку убава женска глава пред мене, никогаш не сум видел таква убавина...“

Кога се разболела, султанот Абдулмеџид ја испратил својата сопруга кај главниот дворски лекар на Исмаил Паша. Загрижен за нејзиното здравје, султанот му рекол на Исмаил Паша: „Оваа жена е мојата единствена сопруга кон која чувствувам најискрена наклонетост во моето срце. Го поминав животот со неа и поврзан сум со целото мое срце“. За жал, сите напори на тогашната медицина биле неуспешни, Ѓулчемал Кадин Ефенди, откако ја изгубила битката со туберкулозата, се преселила во подобар свет на 16 ноември 1851 година во Ортакој.

Нејзиниот син Мехмед Решад, роден на 2 ноември 1844 година во Истанбул, бил отомански султан од 1909 до 1918 година. За жал, неговото владеење ќе биде обележано со поразот на Турција во Првата светска војна. Поголемиот дел од животот го живеел во изолација, станувајќи султан откако неговиот брат Абдулхамид II бил принуден да абдицира. Добар и нежен човек, образован за традиционални исламски теми и персиска литература, тој покажал голем интерес за османлиската и исламската историја. Му недостигале лидерски способности.

Во двете балкански војни во 1912 и 1913 година, Османлиите ги загубиле речиси сите свои европски поседи, а во војната со Италија (1911–1912) бил изгубен и Триполи. Иако Мехмед се спротивставил, Отоманската империја влегла во Првата светска војна на страната на Германија и Австро-Унгарија. Затоа објавиле света војна и ги повикале сите муслимани, особено оние под сојузничка власт, да се соберат за поддршка на Османлиите.

Најжестоки борби се воделе против воените сили на Британската империја, особено крвави биле Хеџаз - Јемен, Чанаккале, Синајско-палестинскиот фронт. И Англија и Франција биле одбиени на Дарданелите и била постигната апсолутна победа во која важна улога имал воениот гениј и воената стратегија на Мустафа Кемал. Војната завршила со победа на сојузниците, а некако во исто време се преселил и султанот Мехмед Решад. Не ги дочекал огромните промени кои почнале да се случуваат во светот. Во Русија, царскиот режим бил соборен и се случила Октомвриската револуција, а со примирјето на мудрите потпишано меѓу Отоманската империја и сојузничките сили, Отоманската империја де факто исчезнала.

Но споменот на убавата Сарајка и нејзиното „лице убаво како ливчиња од роза“ не исчезна. „Кога мислам на Истанбул, мислам на Ѓулчемал / Во куќа со земјен покрив во Анадолија / Песни се пеат за Ѓулчемал / Од чешмите тече млеко / На неговите јарболи никнуваат рози / Моето детство во куќа со земјен покрив во Анадолија / Одење во Истанбул / Доаѓање со Ѓулчемал“.

Ѓулчемал, спомната во стиховите на поетот Бедри Рахми Ејубоглу, има посебно место во турската поморска историја. Станува збор за брод кој го носи името на Сарајката Ѓулчемал, чија убавина останала запаметена долго по нејзината смрт. Приказната започнала во Белфаст. Бродот бил лансиран на 15 јули 1874 година под името „Германик“. Тоа било совршено пловило  затоа време, една од првите генерации со пропелери. „Германик“, долг 142 метри, имал два оџаци и четири јарболи.

Османлиите го купиле во 1911 година за 25.100 златни лири, „Германик“ го добил името „Гулчемал“, инспирирано од мајката на султанот Мехмед Решад. Ѓулчемал, „розево лице, убава како роза“ имал 37 години и прва задача му била да ги превезува турските војници во Јемен. Во тешките години на Првата светска војна „Ѓулчемал“ служел како болнички брод, а при враќањето од Чанаккале во Истанбул, британска подморница го погодила со торпедо. По воените години, тој превезувал имигранти кои сакале да ја остават војната зад себе и да заминат во новиот свет. Меѓу нив имало многу Турци. Тоа бил првиот турски брод што заминал во САД.

„Ѓулчемал“ неколку пати бил домаќин на Мустафа Кемал Ататурк, кој бил домаќин на иранскиот шах Реза Пахлави во 1934 година. Инспирирајќи патници, поети, сликари и писатели, „Ѓулчемал“ ги завршил своите патувања во 1937 година. Долго време бил закотвен во Златниот рог, а конечно бил продаден на Италија во 1950 година.