„Луѓето се расипани до толку што ќе ви глумат пријатели само додека им требате“: Остра порака на психолог
Површноста и лажните пријателства се честа тема во разговорите за психологијата, личниот развој и емоционалната интелигенција.
Во денешното општество, каде меѓучовечките односи често се плитки, сè полесно е да се забележи како некои луѓе се преправаат дека се пријатели кога нешто им треба, а зад тоа однесување се кријат шаблони кои на крајот ги откриваат. Овој проблем не е нов, но станува се повидлив бидејќи многу врски повеќе не се засноваат на вистинска поврзаност и доверба. Психолозите истакнуваат дека има луѓе кои имаат тенденција да манипулираат со емоциите на другите за своја корист.
Таквите луѓе не создаваат пријателства од желба вистински да се поврзат, туку да ги користат другите за свои интереси. Затоа често ги нарекуваат „емоционални паразити“ затоа што ги користат предностите на туѓата добрина и ресурси, се додека тоа им одговара. Кога веќе не сте корисни за нив, тие се повлекуваат или стануваат негативни кон вас. Еден од најочигледните знаци на таквите луѓе е нивната прекумерна љубезност и посветеност кога им треба нешто од вас. Сè додека им помагате или ги задоволувате нивните желби, тие ќе бидат исклучително внимателни и љубезни.
Меѓутоа, кога ќе ги задоволат нивните потреби, ќе забележите промена во нивното однесување. Ќе почнат да се дистанцираат, поретко ќе се јавуваат, а комуникацијата ќе им стане површна или целосно ладна. Друг показател е недостатокот на реципроцитет во врската. Пријателството треба да биде взаемно, што значи дека двете страни треба да бидат подготвени да дадат поддршка и помош. Меѓутоа, оние кои не се вистински пријатели обично само земаат. Тие се таму само додека треба да им дадете нешто, но кога ќе ви треба нивната помош, тие ќе ве избегнат или едноставно ќе исчезнат.
Ова е јасен показател дека таквите односи не се засноваат на пријателство, туку на искористување на другите за сопствена корист. Друг начин на кој манипулативните луѓе ги контролираат другите е преку ласкање. Иако комплиментите знаат да бидат искрени и пријатни, во случајот со овие луѓе тие имаат задна намера - да извлечат нешто од вас. Ќе ве пофалат, ќе ви го подигнат егото и ќе направат да се чувствувате посебно, но тоа е само дел од нивната тактика.
Кога ќе го добијат она што го сакаат, комплиментите брзо исчезнуваат и можат да се претворат во критика или целосно игнорирање. Исто така, таквите луѓе често доаѓаат кај вас кога сте ранливи. Ги препознаваат вашите слабости и ги користат во своја полза. Ако се чувствувате емоционално исцрпени или во неволја, тие ќе ви пристапат со навидум искрена загриженост, но наскоро ќе сфатите дека тие се таму само онолку колку што им треба нешто. Кога ќе се опоравите и веќе не им сте од корист, тие ќе исчезнат без објаснување.
За да се заштитите од таквите луѓе, психолозите советуваат да развиете емоционална интелигенција и да поставите здрави граници. Важно е да се препознаат моделите на однесување кои укажуваат на манипулација. Ако пријателството не е взаемно, односно ако се заснова само на придобивки за другиот, тогаш треба сериозно да размислите за таа врска. Поставувањето граници е клучно за заштита на сопствените интереси и емоционалното здравје.
Не мора секогаш да им бидете на располагање на оние кои не ја ценат вашата помош или не се трудат да ви возвратат. Здравите врски се засноваат на рамнотежа и меѓусебно почитување, а луѓето кои ве искористуваат немаат место во вашиот живот. Конечно, психолозите забележуваат дека иако понекогаш е тешко веднаш да се препознаат манипулаторите, нивното однесување секогаш станува очигледно со текот на времето.
Прекумерната посветеност, недостатокот на реципроцитет, манипулацијата со ласкање и искористувањето на вашата ранливост се јасни показатели за манипулација. Ако ги препознаете овие знаци во вашите односи, најдобрата стратегија е да се дистанцирате и да се опкружите со оние кои искрено ве ценат и почитуваат.
